• امروز : جمعه - ۱۰ فروردین - ۱۴۰۳
  • برابر با : Friday - 29 March - 2024

استفاده بهینه از آب در شهرستان انار

  • 18 تیر 1393 - 0:10
استفاده بهینه از آب در شهرستان انار

شهرستان انار جزء خشک ترین مناطق کشور است که کمترین میزان نزولات آسمانی را دارد. از طرفی با توجه به برداشت های بی رویه آب و تخلیه سفره های آب زیر زمینی روز به روز بر وخامت اوضاع آبی منطقه افزوده می گردد.

وعده های انتقال آب از سایر نقاط کشور نیز هنوز تحقق نیافته و در صورتی که تحقق پیدا کند فقط در حد تامین آب شرب قابل انتظار است. اما آنچه باید مورد توجه قرار بگیرد استفاده بهینه از آب موجود و بهره وری بهتر از این آب است.

در سالهای گذشته چون احداث باغ پسته و برداشت این محصول، در یک مقطع زمانی خاص نسبت به سایر سرمایه گذاری ها اقتصادی تر بوده تمام اراضی شهرستان انار ( اعم از اراضی مرغوب و نامرغوب ) بدون توجه به نکات فنی، زیر کشت محصول پسته رفته است. بطوری که بسیاری از باغات احداث شده در اراضی شنی فاقد توجیه اقتصادی بوده و تلفات آب و عملکرد پایین این باغات یکی از مصادیق بارز اسراف آب به شمار می رود که قرآن کریم صراحتا ما را از آن نهی کرده است.

جای تاسف است که در این منطقه کویری در برخی از موتور پمپهای شهرستان بعد از اینکه بیش از ۱۵ سال از احداث باغ می گذرد و در طول این سالها آبهای زیر زمینی را برداشت نموده و هزینه های بسیاری را متحمل شده اند اکنون تقاضای انتقال آب و احداث باغ جدید را به مدیریت جهاد کشاورزی ارائه می نمایند. کاهش کمیت و کیفیت آبها نیز بر روی تغییر شیوه ها تاثیر کمی داشته و این فرآیند به کندی پیش می رود.

هنوز هم بسیاری از اراضی نامرغوب به شیوه ۲۰ سال قبل و به روش غرقابی آبیاری می شوند بدون اینکه محصول قابل توجهی داشته باشند.در اینجا برای روشن شدن اهمیت و ارزش آب در تولید درآمد اقتصادی، مقایسه ای بین سود حاصل از کاربرد مقادیر مساوی از آب مصرفی در تولید چند محصول بعمل آمده است.

اگر ۱۰۰۰۰ متر مکعب آب را در یک هکتار باغ پسته بکار ببریم و بطور متوسط ۲ تن پسته خشک برداشت کنیم (میانگین برداشت پسته در استان کرمان کمتر از ۱ تن در هکتار است) سود حاصل از آن با قیمت های فعلی حدود ۶۰۰۰۰۰۰۰ تومان خواهد بود.اما اگر همین مقدار آب را در گلخانه مصرف نماییم حدود ۸۰۰ تن خیار درختی تولید می شود و با نرخ هر کیلو ۱۰۰۰ تومان مبلغ ۸۰۰۰۰۰۰۰۰ تومان بدست خواهد آمد.

اگر ۱۰۰۰۰ متر مکعب آب را برای پرورش گاو شیری مصرف نماییم ۹۳ راس گاو شیری را می توان پرورش داد که علاوه بر درآمد کود و یک راس گوساله تولیدی در هر سال تقریبا ۸۵۰۰۰۰۰۰۰ سود فقط از ناحیه فروش شیر عائد دامدار خواهد شد.و اگر ۱۰۰۰۰ متر مکعب آب را برای تولید مرغ گوشتی مصرف نماییم ارزش گوشت حاصل از آن ۱۵۰۰۰۰۰۰۰۰ تومان خواهد بود.

البته در این مقایسه، سرمایه گذاری اولیه و هزینه های جاری برای این مشاغل لحاظ نشده است و صرفا به آب مصرفی توجه کرده ایم. از طرفی افراد باید تجربه و علم کافی در تولید هر کدام از محصولات ذکر شده را داشته باشند و ممکن است افراد بی تجربه و فاقد اطلاعات فنی، نه تنها به این سودها دست پیدا نکنند بلکه ممکن است تمام دارایی خود را هم از دست بدهند. اما در هر صورت نکته مهم این است که ما می توانیم با حذف باغات نامرغوب که صرفه اقتصادی ندارند و نیز با استفاده از شیوه های جدید آبیاری از جمله آبیاری زیر سطحی که حدود ۴۰ درصد صرفه جویی در مصرف آب دارند، در مصرف آب صرفه جویی نموده و آب مازاد را برای کسب درآمد از راههای دیگر به غیر از تولید پسته مصرف نماییم.

گرچه نگهداری از باغات پسته کنونی امری ضروری است و ما در راهی افتاده ایم که باید تا آخر پیش برویم اما این را باید بدانیم که حتی برداشت ۲ تن پسته در یک هکتار برای هر اناری دلسوز شهرستان، در مقابل ارزش آب مصرفی مقرون به صرفه نیست.چرا که اگر تمام سود حاصل از محصول پسته ای که طی ۳۰ سال گذشته در این منطقه تولید شده است بپردازیم، نمی توانیم حتی ۱۰ درصد آبهای زیر زمینی مصرف شده را جبران نماییم. پس بیایید از قطره قطره های آب بهتر استفاده کنیم.

محمد گرجی، مدیر جهاد کشاورزی شهرستان انار

ثبت دیدگاه