• امروز : جمعه - ۱۰ فروردین - ۱۴۰۳
  • برابر با : Friday - 29 March - 2024

محدودیت منابع آب از دیدگاه قرآن

  • 07 اسفند 1393 - 0:11
محدودیت منابع آب از دیدگاه قرآن

  در قرآن، صحبت از اندازه گیری و دقت در کل کائنات (صبح، شب، خورشید و ماه) است. بنابراین کل هستی را با حساب و کتاب معرفی کرده و هرکدام را به اندازه معین می داند.

علاوه بر این، آفرینش انسان را نیز دارای قدر معین و حساب شده می داند. به عبارت دیگر، نه تنها محیطی که انسان در آن زندگی می کند دارای حساب و کتاب بوده و به اندازه مشخصی آفریده شده است بلکه آفرینش خود انسان نیز به اندازه و از روی حساب و کتاب می باشد. قرآن همچنین روزی انسان ها را نیز دارای قدر معین و مشخص می داند. در این خصوص می گوید، هر چند که خزاین همه چیز در دست خداست اما به اندازه معینی نازل می کند. به عبارت دیگر، همه چیز در این گیتی قدر معینی داشته و به اندازه آفریده شده و نا محدود و لایزال نیست. این در حالی است که منبع لایزال آن در اختیار خداست ولی در اختیار انسان قرار نداده است.

قرآن بر محدودیت منابع آب به طور اخص تاکید کرده است. از دید قرآن، هیچ کدام از دو منبع آب سطحی و زیر زمینی، فراوان و نامحدود نیستند. این محدودیت در ابعاد حجمی، زمانی و مقداری مورد نظر است.

به عبارت دیگر هم حجم آب محدود هستند و هم در هر مکان و زمانی وجود ندارند. دلیل این محدودیت منابع آب، نیز محدود بودن میزان بارندگی دانسته شده است. به عبارت دیگر، به علت محدود و معین بودن میزان بارندگی، منابع آب که از بارندگی تغذیه می شوند نیز محدود هستند. این در حالی است که آیات مورد نظر، همین منابع آب محدود را دارای موارد استفاده مختلف می دانند. این موارد شامل زراعت، باغبانی، دامپروری، کشتی رانی و … است. علاوه بر این، لحن بیان آیات طوری است که موضوع امکان بهره وری فراوان و شاید نامحدود از این منابع آب محدود وجود دارد. این کار با استفاده چند لایه ای از این منابع امکان پذیر خواهد بود. لذا، هر چند که در سمت عرضه، منابع آب محدود هستند اما در سمت تقاضا، با افزایش بهره وری، امکان تامین نیاز ها و خواسته های فراوانی از همین منابع محدود وجود دارد.

     قرآن دلایل محدود شدن منابع در اختیار انسان در این جهان را نیز مشخص نموده است. این دلایل عبارتند از:

  • عدم علم کامل بشر از پیامدهای فعالیت هایش

  • جلوگیری از ظلم، کفر و تجاوز به حقوق دیگران

  • جلوگیری از تکبر و روی گردانی انسان از خدا

  • جلوگیری از انکار قیامت و معاد

  • جلوگیری از شرک به خداوند

  • جلوگیری از طغیان بشر

  • رعایت سلسله مراتب و ایجاد شرایط مناسب برای مدیریت اجتماعی

  • جلوگیری از انحرافات اجتماعی

     لذا از دید قرآن، به علل فوق، منابع در اختیار انسان نا محدود نیست. با این وجود، گاهی انسان به غلط تصور نا محدود بودن آنها را می کند. بر اساس آیات قرآن، پیامدهای دنیایی این تصور نادرست و نا محدود پنداشتن منابع در اختیار نیز عبارت است از:

  • بیابان زایی و نابودی حاصل دسترنج انسان و طبیعت

  • تخریب کامل منابع آب و خشک شدن آنها

     جهت جلوگیری از پیامدها فوق نیز قرآن مراحل مختلفی را برای محدود کردن انسان ارائه می دهد. ان شاءالله در مقاله آینده، این مراحل ارایه خواهد شد.

 سوره علق، آیات ۶ و ۷

“چنین نیست (که شما مى پندارید) به یقین انسان طغیان مى کند، از این که خود را بى نیاز ببیند.

دکتر محمد عبدالهی عزت‌آبادی

 

ثبت دیدگاه