یکی از مباحث مهم فرهنگ مردم ایران، آداب ورسوم ماه مبارک رمضان میباشد. از آنجا که مردم ایران همیشه به عنوان مردمی متدین شناخته میشوند، این آداب ورسوم هم ریشه دینی دارد.
بذل و بخشش کردن یکی از دستورات موکد دین اسلام و جزئی از سیره و سنت پیشوایان دین بوده و مردم کشور ما هم همیشه به این مهم توجه داشتهاند.
یکی از سنتهای مردم کرمان در ماه رمضان که به همین موضوع اشاره دارد، سنت کلیدزنی است.
در این رسم فردی در طول شب با چادر خود را می پوشاند و سینی یا الکی بر میدارد و به در خانه همسایگان میرود . در این سینی یا الک باید آینه و سرمهدان و قند باشد.
اگر چه در برخی از منابع این سنت را به دختران کرمانی نسبت دادهاند ولی لزومی ندارد که کلیدزن حتما زن باشد بلکه مرد هم میتواند کلیدزن باشد. ولی چون با چادر خود را می پوشاند مردم فکر می کنند که زن است.
در کلید زنی ، کلید زن با زدن ضربهای به الک یا سینی ، صاحبخانه را از آمدن خود آگاه می کند.
اگر از سوی صاحبخانه پاسخی همچون «چراغ بیاور»یا «قند وشیرینی بیاور» بشنود منتظر می ماند در غیر این صورت آن خانه را ترک می کند.
کلید زنی بیشتر در نیمه دوم ماه رمضان و در شب قدر انجام می شود. در شهرستان انار هم ، این رسم در شب ۲۷رمضان انجام میشود . باید توجه داشت که شب ۲۷ رمضان به روایتی ، شب قدر است.
از آداب کلیدزنی این است که صاحبخانه برای روشنایی در آینه نگاه میکند و برای شیرین کامی از قند استفاده میکند و برای شادکامی سرمه به چشم میزند و بعد مقداری خوراکی به داخل ظرف کلیدزن میریزد.
فرد کلیدزن هم نباید تا آخر حرفی بزند تا شناخته شود.
همچنین کلید زن باید از ابتدا نیت کرده باشد که هرچه به او هدیه می دهند به دیگران ببخشد تا روح دینی این سنت حفظ شود.
ادامه دارد….
عباس افضلی