مراسم “هو علی جان” یکی از مراسمهای قدیمی است که در شب بیست و هفتم ماه رمضان در شهرستان انار برگزار میشود.
این مراسم در شب بیست و هفتم ماه رمضان که مصادف با کشته شدن ابن ملجم مرادی است، در شهرستان انار برگزار میشود. فلسفه این مراسم ابراز شادی از مرگ بدی است.
در سالهای نه چندان دور، برخی از مردم انار مراسم عروسیهای خود را در این شب نیز برگزار میکردند.
در شب بیست و هفتم ماه رمضان، مرد و زن و پسر و دختر در گروههای جداگانه به در خانهها میروند و با خواندن اشعاری از صاحب خانه پول، آجیل، تنقلات و شکلات به عنوان تبرک دریافت میکنند.
برخی از این اشعار اینگونه است: “رمضون الله، الله رمضون/ شیخ و شیدالله، عباس خزون/ رمضون اومد، مهمونش کنید/ گاو و گوساله قربونش کنید/ گاو و گوساله دستت نرسه/ خروس یک ساله مهمونش کنید/ سر سنگچیلو سنگ انداختم/ گله میزا ور جنگ انداختم/ گله میرزا کو لشکر تو/ لشکرم رفته پشت سر تو”
مراجعهکنندگان به در خانهها با شعر “در این خونه رو به قبله/ امام حسین درشو نبنده” منتظر میماندند تا صاحب خانه به دم در بیاید.
یکی دیگر از شعرها اینگونه بوده است: ” گل علی بلبل علی یا صاحب دل علی/ هو بگو یاهو بگو یا صاحب آهو بگو/ نام ذلال الله بگو نام خوش الله بگو/ سید بگو سرور بگو اولاد پیغمبر بگو/ ما غلامان علی امشب رو جولان میدهیم/ تیر رو بر فرق یزید و نامسلمان میزنیم/ گل علی بلبل علی یا صاحب دل علی/ هو علی جان، جان علی جان/ هو علی جان، جان علی جان”
زنان نیز در این شب قرآن و آیینه و سرمهدان و گلاب را در وسیلهای به اسم کمو که ابزار بیختن گندم بوده، میگذاشتند و با مراجعه به در خانهها کلیدزنی ( کلیدهای چوبی قدیمی) یا قاشقزنی میکردند اما شعر نمیخواندند.
وقتی این زنان به در خانه ها می رفتند، زنان یا دختران صاحبخانهها در را به روی آنها می گشودند. زنانی که بر در کوبیده بودند، علاوه بر اینکه هدایایی به این زنان میدادند، آینه را جلوی آنها میگرفتند تا زنان نگاهی به آینه انداخته و سرمهدان را بر میداشتند و سرمه به چشمشان می کشیدند.
این رسم و رسومات هنوز در انار به طور پراکنده برگزار میشود.
یکی دیگر از اشعار شب ۲۷ رمضان:
نا می باره زدونه دون
اول اومدی سری به دولت خونه
رمضون الله الله رمضون
شیخ و شیدالله عباس و خزون
رمضون اومد مهمانش کنید
گاو و گوساله قربانش کنید
بز و بزغاله که دستت نرسه خروس یکساله قربانش کنید
در این خونه که رو بر کربلا
صاحب خونه بی درد و بلا
در این خونه که رو بر بادِ
صاحب خونه که مخمل دوزِ
و در پایان الله کریم پنج نفریم می دید یا بریم
اگر صاحب خانه چیزی به جمعیت حاضر می داد
می خواندند:
توی این خونه همیشه شربت و قند
الهی امام علی درش و نبندِ
داخل خونه پرواز نقش و نگارِ
تا سال دیگر باشید ماندگار
عکسهایی از مراسم “هو علی جان” در انار (ماه رمضان سال گذشته)