شهر انار منسوب به آناهیتا (ناهید)، ایزدبانوی ایران باستان است. زندهیاد استاد باستانی پاریزی، تاریخنگار برجسته نیز در یکی از کتابهایش به نام خاتون هفت قعله اشاره کرده که انار را منسوب به این ایزدبانو میداند. استاد در این کتاب نوشته است: «انار را که در بیابان برهوت و لوت کرمان است، منسوب به ناهید میدانم.»
از سوی دیگر آبان، نام کهن انار نیز صفتی از آناهیتاست.
آناهیتا در زبان اوستایی، نام ایزدبانوی آبها (آبان) پنداشته و ستوده میشود و از این رو با نمادهایی چون باروری، شفا و خرد نیز همراه است.
آناهیتا در ایران باستان، یکی از بزرگترین و محبوبترین ایزدان آریایی بودهاست. در باور ایرانیان باستان، ایزد آب، فرشته نگهبان چشمهها و باران و نماد باروری، عشق و دوستی بودهاست و در باور ایرانیان زن و زایش و آبادانی و قدرت در کنار هم معنا یافتهاند.
«آناهیتا، آناهید یا ناهید» نام ایزدبانوی آب و باران و باروری در مذاهب ایران باستان بوده است. به احتمال زیاد «اردوی سوره آناهیتا» نیز چون «میترا» از ایزدانی بود که پیش از پیدایش زرتشت، توسط مردم ایران و نواحی اطراف – ولو به نامهای دیگر – مورد ستایش قرار میگرفت.
آناهیتا در اوستا در تجلیات مادی به صورت دوشیزهای زیبا پیکر و خوشاندام بر افراد متجلی میشود. در «آبانیشت» یکی از بخشهای اوستا که به این الهه اختصاص دارد نام بیشتر پهلوانان و شاهان را مییابیم که بر درگاه ایزدبانوی نامدار «اردویسور آناهید» نماز میگزارند، قربانی میکنند و درخواست میکنند.
از میان شش امشاسپند یا فرشته یاور اهورا مزدا، سه تای آنها (سپندارمز، خرداد، امرداد) مادینه و سه تای آنها (بهمن، اردیبهشت، شهریور) نر هستند. ایزدان مهمی چون بهرام و تیشتر، نرینه و در برابر آنها اردویسور آناهیتا و دین ایزدانی مادینهاند. با توجه به بیجنس بودن میترا باید گفت که برابری جنسی در آیین مزدیسنای متاخر (دوره ساسانی) در هیچ دین دیگری پیشینه نداشته است.
در اهمیت و نقش ایزدبانو آناهیتا که برخی آن را خدای قومی ساسانیان میشمارند، بسیار سخن گفته شده است. آناهیتا که در عصر نخستین آریایی، ایزدبانوی آبها بود در دوران هخامنشی به معادلی برای آفرودیت یونانی و ایشتار بابلی تبدیل شد.
این واقعیات تاریخی نشان میدهد که انار ریشهای بسیار کهن در اعماق تاریخ دارد، همانگونه که اساتید برجستهای مانند زندهیاد باستانی پاریزی نیز آن را تایید کردهاند.