روزنامه آرمان- حسین حلاج: نقل است که «اسب پیش کشی را دندان نمی‌شمارند.» یعنی خوب یا بد، تحفه‌ای است که باید سوارش شد و از آن رکاب گرفت. این روزها، خودروهای وطنی، بدجور در گل گیر کرده‌اند. پی قضیه را که می‌گیری، دستت می‌آید، مدت‌هاست کُمیتشان می‌لنگد.
پیکان جوانان، نوستالژی نسلی است که سال‌های پایانی دهه۴۰ را در خاطر دارد. آن زمان، «ایران‌ناسیونال» طرحی نو درانداخته بود و مدلی بدیع را از بطن پیکان بیرون کشیده بود. قریب به ۲۰سال بعد دومین زایش پیکان رونمایی شد. نامش را«سمند» گذاشتند. حالا از عمر این سمند، قریب به دو دهه می‌گذرد، اما در سیرت و صورت آن کمترین تغییری رخ نداده است. نگاه ایرانیان به تیپ جدید اتومبیل‌های فرنگی که خورد، سیمای سمند هم از چشم آنها افتاد. می‌گویند: « تیپش دِمُده است و قیمتش گران.»
فکری برای قیمتش کرده‌اند
وقتی سایه رکود بر سر خودروسازان افتاد و تولید آنها ۳۰ تا ۵۰ درصد کاهش پیدا کرد، دولت به چاره‌جویی پرداخت. قرار شد تا تسهیلاتی در اختیار مردم قرار گیرد تا مردم با جیب پرپول بروند و ماشین بخرند. پرداخت وام ۲۵ میلیون تومانی به خریداران خودروهای داخلی، فکری بود که مسئولان برای قیمت اتومبیل‌های ساخت داخل کردند.
پول که کیفیت نمی‌شود
تلفات جاده‌ای در سال ۹۳ معادل ۲۷ تا ۲۹ هزار نفر بوده است. هرچند همواره، وضعیت بد جاده‌ها و خطاهای انسانی به عنوان دلایل عمده بروز تصادفات و تلفات ذکر می‌شود، اما وقتی که به ازای هر ۱۰هزار تصادف دنیا، ۹نفر کشته می‌شوند و در ایران ۲۸ نفر، این سوال پیش می‌آید که آیا، تصادفات جاده‌ای در سایر کشورها، به علت افتادن شهاب سنگ رخ داده است؟ مسلم است که در تصادفات جاده‌ای کشوری مثل آلمان هم، عمده ترین علت بروز تصادفات، خطاهای انسانی است. پس چگونه است که تلفات آنها آنچنان کم و تلفات ایرانیان اینچنین زیاد است؟ جواب به کیفیت خودروهای ساخت دو کشور باز می‌گردد. اتومبیلی مثل «وولکس واگن» در یک تصادف مچاله نمی‌شود، اما اتومبیل «پراید» در یک تصادف له می‌شود. وقتی در یک تصادف، تکه بزرگ یک اتومبیل، آینه آن است از آدم چه می‌ماند؟ ترغیب به خرید اتومبیل، آیا تاثیری در ارتقای کیفی این محصولات دارد؟
یک بام و چند هوا
فروش اقساطی خودرو در ایران اتفاق تازه‌ای نیست. طی این چندسال، شرکت‌های زیادی بوده‌اند که به این کار اشتغال داشته اند. حالا برخی از آنها، بالاخره اتومبیلی به مشتریان تحویل می‌دادند و برخی هم، اتومبیل خود را سوار می‌شدند و با پول مردم درمی رفتند. حالا که بخش هایی از دولت، متولی فروش اقساطی خودرو شده‌اند، به نظر می‌رسد بسیاری ماشین دار شوند. فرایند دریافت تسهیلات هم مشخص است. متقاضیان می‌توانند به نمایندگی‌های مجازمراجعه کرده وابتدا بخشی از بهای دستگاه را به صورت نقد و مابقی را تا ۲۵ میلیون تومان در قبال ارائه اسناد تجاری و اقساط حداکثر ۸۴ ماهه با احتساب سالانه ۱۶ درصد به صورت چک یا سفته به نمایندگی مجاز پرداخت کنند. با وجود اینکه، پرداخت این وام از سوی بانک‌های عامل، قطعی به نظر می‌رسد، اما انگاردر مدت زمان بازپرداخت اقساط تسهیلات، اجماع واحدی وجود ندارد. در حالی که بانک مرکزی مدت بازپرداخت را ۷ سال اعلام کرده است، میر محمد صادقی اعلام کرده است میزان بازپرداخت این وام، ماهانه ۷۰۸ هزار تومان خواهد بود که با این حساب، مدت بازپرداخت ۵ سال تمام می‌شود.
پولی که ۲۱۰ هزار کیلومتر کارکرد دارد
اگر شما خودرو سمند سورن ELX مد نظر داشته باشید که ۳۶۱۲۳۰۰۰ تومان قیمت دارد، برای خرید و بهره مند شدن از تسهیلات ۲۵ میلیونی مرتبط با آن می‌بایست ابتدا مبلغ ۱۱میلیون و۱۲۳هزار تومان آن را پرداخت کنید تا ۲۵ میلیون تومان مابقی به صورت وام به شما تعلق گیرد. بعد از آن، اتومبیل به مدت ۷سال در رهن شرکت سازنده باقی می‌ماند تا شما اقساط آن را کاملا پرداخت نمایید. در پایان این فرایند اتومبیل به نام شما منتقل می‌شود. در این مدت اتومبیل شما در بهترین حالت حدود ۲۱۰ هزار کیلومتر کار کرده است و شما برای خرید آن ۵۳ میلیون و ۱۲۳ هزارتومان پول پرداخت کرده اید. حال اگر مبلغ ۱۱ میلیون تومان را با سود ۱۸ درصد فعلی در بانک سپرده‌گذاری کنید، بعد از ۷ سال شما با احتساب اصل پولتان، بیش از ۳۵ میلیون تومان پول خواهید داشت. از سوی دیگر، اگر مبلغ ۵۰۰ هزار تومان بازپرداخت تسهیلات را ماهانه پس‌انداز کنید، در پایان سال هفتم، شما از محل آن مبلغ ۴۲ میلیون تومان پول خواهید داشت. احتساب این مبلغ با مبلغ قبل، طی ۷ سال، برای شما مبلغی معادل ۷۷ میلیون تومان پس انداز می‌شود. ضمن اینکه هیچ گونه وامی هم دریافت نکرده اید.
تسهیلات‌شامل خودروهای مونتاژی‌هم شد
در ابتدای اجرای این طرح قرار بود، این مبلغ وام تنها به خودروهایی تعلق گیرد که ۶۰ درصد آن در داخل کشور تولید می‌شود، اما با اعلان فهرست اتومبیل‌های مشمول طرح ، کاشف به عمل آمد که خودروهای کاملا مونتاژی هم در ویترین وام ۲۵میلیون تومانی قرار گرفته اند. اکبر کمیجانی- قائم مقام بانک مرکزی- در درابطه اینکه چرا خودروهای مونتاژی یا واردات چین مشمول این طرح شده‌اند توضیح داد:« شاید سهم خودروهای مونتاژ دربین لیست مشمولان دریافت وام ۲۵ میلیون تومانی زیاد باشد ولی سهم قابل ملاحظه‌ای از بازار دست دو خودرو ساز داخلی یعنی سایپا و ایران خودرو است… بانک مرکزی چون نمی‌خواست برای ارائه تسهیلات خودرو تبعیض ایجاد شود پذیرفته که نحوه توزیع و شرایط تغییرکند.»
رقبایی که چشم و ابرو می‌آیند
مدت‌هاست که خودروهای چینی از جیلی و جک گرفته تا برلیانس، توی خیابان‌های ایران خرامان راه می‌روند و ماشین‌های ایرانی را می‌چزانند. حالا که بازار خودروهای وطنی کساد شده، فعالان صنعت خودرو بیم آن را دارند که ورود بی رویه ماشین‌های خارجی به کشور، جای خودروهای ایرانی را با همه حق آب و گلی که دارند، تنگ کند. شاید به همین دلیل بود که، پیشنهاد اعمال تعرفه‌های ۱۰۰۰ درصدی بر واردات خودرو مدتی میان فعالان بازار خودرو، دهان به دهان می‌شد.
جنس خوب روی زمین نمی‌ماند
بی اعتنایی مردم به غمزه خودروهای وطنی، اقدامی ناآگاهانه نیست. همه می‌دانند که سر و ته غول خودروسازی به خرده صنایع بسیاری وصل است واگر تب کند، لرزش دامن اقتصاد را می‌گیرد. کسادی بازار خودرو، معنایش ورشکستگی بنگاه‌های بسیاری است که نان کارگران بیشماری را آجر می‌کند. اینها همه یعنی اینکه مردم نه آنچنان که نعمت‌زاده گفت« خائن اند» و نه آنچنان که فعالان بازار خودرو می‌گویند، به مَرکب‌های خرامان خارجی دلباخته اند. در این میان بغضی هم اگر هست، از نداشتن پول نیست، چرا که آن کس که می‌تواند ماهانه ۵۰۰ تا ۷۰۰ هزار تومان قسط ماشین بدهد، حتما می‌تواند همین مقدار پول را به پای ماشین بیگانه هم بریزد. نکته حرف دیگری است که گویا گوش شنوایی پیدا نمی‌کند. سخن از کیفیت خودروهاست که گویا قرار نیست تغییری در آن ایجاد شود. اتومبیل‌های وطنی اگر از چشم مردم افتاده‌اند، دلیلش این است که رفیق نیمه راهند وبا آدم خوب راه نمی‌آیند. بیش از حد هم برای خود قیمت می‌گذارند. خراب هم که می‌شوند کسی مسئولیتشان را به گردن نمی‌گیرد. به نظر می‌رسد، بیش از اینکه مشتریان از آنها بریده باشند، سازندگانشان می‌خواهند به هر طریقی از شرشان خلاص شوند. طلا کالایی است که بدون هیچ منتی خرید و فروش می‌شود و بر همه هم منت می‌گذارد. قدیم تر می‌گفتند، وسیله خوب طلاست! حالا هم اگر ماشین‌های وطنی، وسیله‌های خوبی شوند، روی دست فروشنده نمی‌مانند.
