• امروز : جمعه - ۱۰ فروردین - ۱۴۰۳
  • برابر با : Friday - 29 March - 2024

مقاله‌ای تحلیلی از دکتر عبداللهی؛ چگونه باغ پسته خود را با باغات پسته دیگران مقایسه کنیم؟

  • 23 دی 1392 - 0:01
مقاله‌ای تحلیلی از دکتر عبداللهی؛ چگونه باغ پسته خود را با باغات پسته دیگران مقایسه کنیم؟

دکتر محمد عبداللهی عزت‌آبادی: در یکی از مقالات گذشته، یکی از خوانندگان محترم انارپرس از من خواست که به این سئوال پاسخ دهم “چرا به عنوان مدعی اصلاح مدیریت باغات پسته و مصرف بهینه آب، باغات پسته خودم از همه ملت بدتر است؟” خواننده دیگری هم خواست تا یک سوزن به خود بزنم. من نیز قول دادم تا در مقاله‌ای این مسئله را روشن کنم.

در این مقاله سعی شده است تا ضمن وفای به عهد، شاخص هایی برای مقایسه باغات پسته معرفی شود. در جدول زیر، عملکرد در هکتار باغات پسته اینجانب در طول ۷ سال گذشته با میانگین عملکرد در هکتار باغات پسته منطقه مقایسه شده است.  اعداد مربوط به متوسط عملکرد منطقه، از پرسشنامه هایی استخراج شده که در سال های مختلف از کشاورزان منطقه تهیه شده است. منابع این اطلاعات در موسسه تحقیقات پسته کشور موجود می باشد. اعداد مربوط به عملکرد باغات پسته اینجانب نیز در دفتر حسابداری مربوطه موجود بوده و قابل ارائه به علاقمندان می باشد.

abdolahi-ezatabadi3

اعداد جدول فوق نشان می دهد که در طول ۷ سال گذشته، تنها در دو سال آن عملکرد باغات پسته اینجانب کمتر از میانگین منطقه بوده است. این در حالی است که در ۵ سال دیگر عملکرد در هکتار باغات پسته اینجانب نه تنها کمتر از همه ملت نمی باشد بلکه از میانگین منطقه نیز بالاتر است. همچنین میانگین عملکرد ۷ سال گذشته باغات پسته اینجانب نیز از میانگین عملکرد متوسط منطقه بالاتر می باشد.

این بدان معنی نیست که عملکرد باغات پسته اینجانب از تمام کشاورزان بالاتر است بلکه بدان مفهوم می باشد که از عملکرد متوسط بالاتر می باشد. به طوری که در سال های مورد نظر، کشاورزان زیادی با عملکرد های بالای ۴ تن در هکتار داشته ایم. لذا اینجانب ادعا ندارم که عملکرد باغات پسته من خوب است بلکه از خود دفاع کرده و می گویم بدتر از همه ملت نیستم. حتی اگر بدتر نیز بود نیز جای اشکالی وجود نداشت زیرا کارمند دولت بوده و شغل اصلی من کشاورزی نیست. لذا به علت کمبود زمان، توانایی کافی برای مدیریت خوب باغات پسته را ندارم.

شاخص دیگری که می توان جهت مقایسه عملکرد باغات پسته استفاده نمود، بازده آب می باشد. برای این منظور می توان تعداد ساعات آبیاری باغ پسته (برای هر هکتار) در طول سال را در ۳۶۰۰ ضرب نموده،  بر ۱۰۰۰ تقسیم و در لیتراژ آب چاه ضرب کرد. عدد محاسبه شده میزان مصرف آب در سال در هکتار بر حسب متر مکعب می باشد. حال اگر عملکرد در هکتار پسته بر حسب کیلوگرم را بر میزان مصرف آب بر حسب متر مکعب در هکتار تقسیم نمایم بازده آب بر حسب کیلوگرم بر متر مکعب بدست می آید. اگر این عدد را در ۱۰۰۰ ضرب نماییم بازده آب بر حسب گرم بر متر مکعب محاسبه می شود که در ردیف آخر جدول فوق آمده است. چنانچه این جدول نشان می دهد، بازده استفاده از آب در باغات پسته اینجانب نسبت به متوسط بازده آب در باغات منطقه نیز بالاتر می باشد.

بنابر این بر خلاف نظر خواننده محترم سایت انار پرس، مدیریت آبیاری باغات پسته من از همه مردم بدتر نیست. علاوه بر این، اینجانب ۳ راهکار از راهکارهای ۱۱ گانه ارائه شده در یکی از مقالات گذشته برای بهره گیری بهتر از آب، مورد استفاده قرار داده ام. نخست این که کرت ها را کوچک نموده ام. به طوری که کرت های باغات پسته اینجانب از حداقل ۱۲ قصب تا حداکثر ۵۰ قصب می باشد. کوچک کردن کرت ها باعث می شود تا توزیع آب بهتر صورت گیرد. هر چقدر خاک سبک تر باشد، کوچک کردن کرت ها بازده آب را بیشتر افزایش می دهد. دومین راه حل، استفاده از آبیاری جوی پشته ای می باشد. در خاک هایی که خیلی سنگین نبوده و شوری آب مورد استفاده نیز کمتر ۱۲۰۰۰ میکروموس بر سانتیمتر باشد، جوی پشته ای کردن، باعث می شود که بازده استفاده از آب بالا رود.

سومین روشی که برای مدیریت بهتر آبیاری در باغات پسته مورد استفاده قرار داده ام، کاربرد مالچ پلاستیکی است. در این روش در دو طرف درخت از پلاستیکی به عرض ۱ متر استفاده شده و به اندازه ۵ سانتیمتر خاک بر روی آن ریخته می شود. استفاده از این نوع مالچ پلاستیکی در باغات پسته ای که دچار بیماری گموز (شیره سیاه) نباشند دارای ۴ مزیت است. نخست اینکه باعث می شود تا رطوبت خاک دیرتر از دست رفته و شوک های کم آبی کمتری به درختان وارد شود. این مسئله علاوه بر مزایا دیگر، باعث می شود تا خشک شدن شاخه های درختان در تابستان به شدت کمتر شود. دومین مزیت استفاده از مالچ پلاستیکی، دور کردن شوری از کنار درخت می باشد. مزیت سوم کنترل علف های هرز است. چهارمین مزیت استفاده از مالچ پلاستیکی، افزایش پیشروی آب در مواردی است که میزان آبدهی چاه کم می باشد. این مسئله باعث می شود که نیاز به ایجاد استخر ذخیره آب وجود نداشته باشد. علی رغم تمام مزایای ذکر شده، هزینه به کار گیری مالچ پلاستیکی بسیار پایین است. به طوری که هزینه مصرف پلاستیک ۴۰۰ هزار تومان در هکتار بوده که هزینه کارگری به میزان دو نوبت پاکنی درختان پسته به آن اضافه می شود. در عوض، هزینه مبارزه با علف های هرز کنار درخت برای همیشه حذف می گردد.

ممکن است کسی به اعداد ارائه شده در بالا اعتماد نداشته باشد. شاخص سومی که می توان برای مقایسه باغات پسته مورد استفاده قرار داد، اندازه گیری ویژگی های رویشی و زایشی باغات پسته است. طول رشد شاخه در سه سال گذشته، عرض درخت، ارتفاع درخت، فاصله دو ردیف درخت و تعداد جای خوشه پسته در سه سال گذشته از فاکتورهایی هستند که در هر زمانی از سال و با استفاده از ابزار ساده ای چون متر قابل اندازه گیری می باشند.  علاوه بر مقایسه فاکتورهای فوق بین باغات مختلف (از جمله باغات اینجانب)، موسسه تحقیقات پسته کشور فرمولی طراحی نموده است که با جایگزاری اعداد فوق می تواند عملکرد بلند مدت در هکتار باغ پسته  را محاسبه نماید. لذا افراد می توانند با اندازه گیری های ساده فوق، عملکرد باغات خود و دیگران را محاسبه نموده و با هم مقایسه نمایند.

اما سوزنی که باید به خودم بزنم، کیفیت پایین بعضی از آب هایی است که در باغات پسته ام مورد استفاده قرار می دهم. آب بعضی از چاه های کشاورزی گلشن، شوری نزدیک به ۲۰۰۰۰ میکروموس بر سانتیمتر دارد. استفاده از آب با این کیفیت، بیانگر نابودی باغ پسته در آینده بسیار نزدیک می باشد. صاحبان چنین چاه هایی سه راهکار بیشتر ندارند. نخست، خاموش کردن چاه است. دومین راه حل کم کردن آب چاه و بالا کشیدن لوله آبکشی با هدف افزایش کیفیت آب می باشد. به عبارت دیگر میزان آب کمتر و با کیفیت بهتر را بر آب زیاد و با کیفیت پایین ترجیح دادن است. سومین راه حل، استفاده از سیستم های آب شیرین کن می باشد. من و شرکای گل گلشنی ام با این که تمام این مسائل را می دانیم، همچنان به استفاده از آب های شور و تلخ ادامه می دهیم. چه کسی باید جلوی ما را بگیرد که با دست خود، باغات پسته خود را نابود نکنیم، نمی دانم!

بد نیست کمی هم در آیه زیر از قرآن کریم اندیشه کنیم:
ای کسانی که ایمان آورده‏اید چرا چیزی می‏گویید که انجام نمی‏دهید (سوره صف، آیه ۲)

ثبت دیدگاه