حرف از میراث تاریخی است، سخن از آثاری است که نشانه فرهنگ و هویت تاریخی مردمان یک سرزمین است که در طول سالها مورد بیمهری و بیتوجهی فراوانی قرار گرفتهاند، گاه از سوی مسئولان و گاهی هم از سوی ما مردم.
تعدادی از آثار تاریخی شهرستان انار (انار، بیاض، امینشهر و…) به دلایل مختلف تخریب و به کلی از صحنه روزگار محو شدهاند مانند مجموعه تاریخی حاج محمدحسین، چاپارخانه، تلگرافخانه، چند خانه تاریخی مانند خانه مهدوی، خانه بهرامی و….
آثار تاریخی باقیمانده هم به دلیل کمتوجهی مسئولان حال و روز خوشی ندارند؛ گویی قرار نیست کسی این آثار را از مرگ نجات دهد.
فرشته ابوترابی، دانشجوی مرمت بناهای تاریخی با ارسال چند عکس به انارپرس درباره وضعیت بناهای تاریخی امینشهر نوشته است: “این عکسها مربوط به دو عمارت (خانه یزدیان و خانه باغ مشهور به بالاخانه سید احمد) واقع در امینشهر هستند که بنا به نقل قول افراد مسن منطقه عمارت یزدیان باید بالای ۱۰۰سال قدمت داشته باشد. کاش مسئولین کمی همت داشته باشند و نگذارند تاریخ انار زیر خروارها خاک دفن گردد، مثل سیلوی گندمی که در نزدیکی همین دو بنا بود و معلوم نشد به چه انگیزهای یک روزه تخریب و نابود گشت.” (عکسهای زیر مربوط به امینشهر است)
علاوه بر این دو بنا، قلعه داوودآباد نیز متاسفانه در وضعیت بسیار نگرانکنندهای قرار دارد و اگر به حال آن چارهای اندیشیده نشود؛ ممکن است به مرور فرو بریزد.
بیاضنیوز هم از وضعیت تاسفبرانگیز ابنیه تاریخی این منطقه گزارش داده و نوشته است: “در سایه بیتوجهیهای اداره میراث فرهنگی انار، این بار تعدادی از خانههای تاریخی در بافت تاریخی بیاض با تغییر کاربری تبدیل به کورههای تولید زغال شدهاند.”
بیاضنیوز همچنین از حفاریهای غیر مجاز، تبدیل مسجد جامع تاریخی به آغل گوسفند و تبدیل بافت تاریخی بیاض به محل معتادان و حفاران غیر مجاز خبر داده است.
داستان آثار تاریخی شهر انار نیز جدای از این وضعیت نیست. وضعیت ارگ انار و عبور و مرور موتورسیکلتها به داخل آن و حرکت روی ساختمانها و خطر ریزش بناهای داخلی آن یکی از وقایع تاسفبرانگیز است که انارپرس بارها و بارها چه به صورت خبری و چه به صورت تلفنی با مسئولان میراث فرهنگی در میان گذاشته اما هنوز اقدامی مناسب و اساسی برای جلوگیری از ورود موتورسیکلتها به داخل ارگ انجام نشده است. هر چند آن عدهای که با موتورسیکلت داخل ارگ میشوند، دانسته یا ندانسته تاریخ و هویت یک شهر را در معرض نابودی قرار دادهاند.
خانه ابوالحسنخان وضعیت به مراتب بدتری دارد. در این بنای تاریخی دست برده شده و قسمتهای جدیدی به آن افزوده شده است. در صورتی که بر اساس قوانین در آثار تاریخی نمیتوان دست برد و به آن چیزی اضافه کرد یا از آن چیزی کم کرد. همچنین بخشهایی از این بنای تاریخی در معرض فروریزی است.
خانه خادم آستانه که تنها خانه تاریخی انار است که دارای برج میباشد؛ وضعیت ناگواری دارد و در معرض تخریب است.
بقعه بشرحافی نیز حال و روز خوشی ندارد. سقف بقعه بشر حافی شکاف برداشته و نگرانکننده است.
یخدان انار، ساختمان اداره طرق انار، عمارت قل هواللهی شاهمآباد و … از دیگر آثار تاریخی شهرستان هستند که رو به نابودیاند.