مهندس موحدینیا، فرماندار انار از جمله مسئولانی است که بارها در مصاحبههای خود درباره وضعیت بحرانی آب در انار سخن گفته و از همین رو چند کلامی را خطاب به این مقام ارشد اجرایی شهرستان بازگو میکنیم:
۱- جناب آقای فرماندار، ما هم مانند شما نگران آینده انار و وضعیت بحرانی آبهای زیرزمینی هستیم و میدانیم که باید برای این معضل جدی، چارهای اندیشید اما راهحل این معضل باید هوشمندانه، بدون تبعیض و با روشی گام به گام باشد که کشاورزان انار متحمل خسارت و زیان نشوند.
۲- همان گونه که مطلع هستید اداره آبیاری انار چند ماه است که دو چاه کشاورزی را به دلیل اضافه برداشت آب، پلمب کرده است. به قول ضربالمثل مشهور “گر حکم شود که مست گیرند / در شهر آنچه هست گیرند”؛ اجرای قانون برای همه چاههایی که روی منابع آب شیرین انار هستند؛ باید به طور همزمان و عادلانه اجرا شود. دو چاه حسینآباد فلاح و حسینآباد غرب در حالی به دلیل “اضافه برداشت” پلمب شدهاند که حداقل ۱۵ چاه دیگر نیز از منابع آب شیرین، اضافه برداشت میکنند.
البته چند روزی است که به دلیل اختلافات بین مالکان این دو چاه موتور و اداره آبیاری و حساسیت افکار عمومی، ۱۵ چاه موتور دیگر هم در تصمیمی تاکتیکی و مقطعی، اقدام به کم کردن برداشت آب کردهاند تا “آبها از آسیاب بیفتد و باز روز از نو و روزی از نو.”
شعری میگوید: “آن یکی پرسید اشتر را که هی / از کجا میآیی ای فرخنده پی / گفت از حمام گرم کوی تو / گفت خود پیداست از زانوی تو”؛ حالا داستان چاههای کشاورزی که روی منابع آب شیرین انار قرار دارند، همین گونه است.
اداره آبیاری میگوید اضافه برداشت همه چاهها را کنترل کرده و همه بر اساس پروانه، آب برداشت میکنند اما پیداست که باغهای پسته، از واقعیت دیگری خبر میدهند.
مساله خیلی دشواری نیست. همه چاههایی که روی منابع آب شیرین انار قرار گرفتهاند، پروانه برداشت شان کمتر از ۳۶ لیتر بر ثانیه است (به جز یک چاه که ۴۸ لیتر بر ثانیه است) اما همه این چاهها بین ۵۰ تا ۹۰ لیتر بر ثانیه برداشت میکنند. اگر اداره آبیاری مدعی است که همه چاهها را اعمال قانون کرده و هیچ چاهی اضافه برداشت ندارد، به این سوال پاسخ دهد چگونه میشود این همه صحرای پسته که با ۸۰ و ۹۰ لیتر بر ثانیه آبیاری میشدهاند و اکنون به ادعای این اداره با ۳۵ لیتر یا ۴۰ لیتر بر ثانیه آبیاری میشوند، هیچ اتفاقی برایشان نیفتاده و هیچ باغی هم به دلیل کم آبی رها نشده است؟ مگر میشود برداشت آب به نصف کاهش پیدا کند و هیچ اتفاقی هم برای زمینهای پسته رخ ندهد؟
در اکثر باغات پسته این صحراها، شیوه آبیاری غرقابی جریان دارد و همه هم میدانند که اگر برداشت آب ۳۵ لیتر یا ۴۰ لیتر بر ثانیه باشد؛ آبیاری به شیوه غرقابی در زمین پسته پیشروی ندارد و به قول کشاورزان “آب شَل میشود.” بر همین اساس اینکه گفته شود هیچ چاهی اضافه برداشت ندارد، بیشتر شبیه شوخی است.
به هر صورت در وضعیت کنونی، بهتر است مشکل حسینآباد غرب و حسینآباد فلاح در اسرع وقت برطرف شود یا اینکه همه این ۱۵ چاه کشاورزی همزمان با این دو صحرا، به طور یکسان و با یک شیوه، اعمال قانون شوند. البته منظورمان از اعمال قانون، اعمال قانونی نیست که برای بعضیها فقط روی کاغذ باشد و برای بعضیها در عمل.
۳- یکی دیگر از مسائلی که باعث بروز نگرانیهایی بین مردم انار شده، تلاشهای چند نفر برای اخذ مجوز حفر چاه جدید کشاورزی روی منابع آب شیرین است.
انار به دلیل کاهش شدید منابع آب زیرزمینی، دیگر ظرفیت حفر چاه جدید را ندارد و از سوی دیگر اگر مجوز این چاه صادر شود و مالکان آن بخواهند چاه بزنند، بدون شک مالکان چاههایی نیز که با وضعیت نامناسب آب مواجه هستند، این توقع را پیدا میکنند که باید به آنها نیز مجوز حفر چاه داده شود.
همچنین حفر چاه جدید کشاورزی با توجه به کم آبی انار، میتواند باعث بروز بحران اجتماعی گستردهای مانند بحران ۱۵ سال قبل شود.
بر همین اساس و بنا بر اصل “پیشگیری بهتر از درمان است” از جنابعالی به عنوان مقام ارشد اجرایی و رئیس شورای تامین شهرستان انار، تقاضا داریم تا قبل از اینکه این افراد بتوانند با استفاده از روابط و روشهای ناسالم، مجوزی برای حفر چاه دریافت کنند، به نهادهای مسئول درباره عواقب چنین اقدامی هشدارهای لازم داده شود.