در گذشتهای نه چندان دور، ۲۰۰ قصب باغ پسته، به قیمت امروز، سالیانه ۱۸ میلیون تومان درآمد ایجاد میکرد. در آن زمان، هزینههای پسته کاری نیز تقریبا صفر بود. کود، سم، گازوییل، برق و تمام نهادههای کشاورزی یارانهای و ارزان در اختیار کشاورزان قرار میگرفت.
به عبارت دیگر، کل درآمد پسته کاری سود بود و سهم کشاورز میشد. در چنین دوران طلایی، حرف زدن از هر شغل دیگری با تمسخر مواجه میگردید. اگر کسی دنبال تحصیل بود به او میگفتند که “درس بخوانی تا معلم بشوی؟ مگر چقدر حقوق دارد؟ ۲۰۰ قصب باغ پسته داشته باشی، درآمدش بیشتر بوده و خودت هم ارباب خودت هستی!”
این مسئله برای تمام مشاغل مطرح بود. کارمند، کاسب، هنرمند، راننده، آهنگر، نجار، صنعتگر، کارخانهدار و… با همین مشکل مواجه بودند. این تفکر نادرست باعث شد تا توسعه اقتصادی در شهرستانهای انار و رفسنجان موزون و هماهنگ نباشد. هجوم به بخش کشاورزی و پستهکاری باعث تخریب منابع شده و باعث شد تا سایر بخشها نیز پیشرفتی نداشته باشند. به طوری که اثرات این عقب ماندگی همچنان باقی است.
در بسیاری از زیر ساختهای اقتصادی، این دو شهرستان وابسته به شهرستانهای دیگر شدهاند. خدمات عمومی نیز با مشکل مواجه است. این دو مسئله باعث شده است تا انگیزه سرمایهگذاری کاهش یافته و سرمایههای مازاد از منطقه خارج شوند.
در بسیاری از مناطق شهرستانهای انار و رفسنجان، امروز دیگر ۲۰۰ قصب باغ پسته که هیچ، ۲۰۰۰ قصب نیز نمیتواند سود کافی ایجاد کند تا بتواند به اندازه حقوق یک کارمند معمولی باشد. کاهش کمیت و کیفیت آب از طرفی عملکرد را پایین آورده است و از طرف دیگر، حذف یارانههای بخش کشاورزی باعث افزایش هزینهها شده است. این در حالی است که تفکر مخرب “بیرقیب بودن پستهکاری” همچنان باقی است.
حال اگر در یک منطقه منابع را تخریب کردیم بایستی به منطقه دیگر رفت و به تخریب ادامه داد. هر کار و فکر دیگری غیر از این را غلط دانسته و غیر قابل قبول تصور میکنیم. این تفکر بایستی عوض شود. تمام مشاغل و فعالیتهای اقتصادی بایستی در این دو شهرستان فعال شوند. البته هر کدام مزیت نسبی بالاتری داشته، میزان مصرف آب کمتری دارند و بازار بهتری برای آن وجود دارد، بایستی در اولویت قرار گیرند. تغییر تفکر نیز نه با اجبار امکانپذیر است و نه با تکنولوژی میتوان این کار را انجام داد. علاج این کار گفتن و نوشتن است. هر کس به سهم خود بایستی این کار را انجام دهد.
سوره نحل، آیه ۱۸
“و اگر نعمتهاى خدا را بشمارید، هرگز نمى توانید آنها را احصا کنید; خداوند آمرزنده و مهربان است.”
دکتر محمد عبدالهی عزتآبادی