چند هفتهای است که کار حفر یک چاه کشاورزی در منطقه شمش دشت “ممنوعه و بحرانی” انار آغاز شده که خبر آن نیز در انارپرس منتشر شد.
همه میدانیم که سطح آبهای زیرزمینی دشت انار به شدت کاهش یافته و اگر قرار باشد با هر توجیهی، مجوز حفر چاه کشاورزی صادر شود، عملا سرعت نابودی منطقه افزایش پیدا میکند. وضعیت انار به گونهای نیست که بتوان بر حفر این چاه چشم فروبست.
یکی از مسئولان که میتواند در این زمینه نقش ایفا کند، آقای مرتضی رعیتی، دادستان انار است.
دادستان در این قضیه میتواند با در نظر گرفتن حقوق و مصالح عمومی مردم، در این ماجرا دخالت کند و اجازه ندهد که در منطقهای که از سوی ارگانهای مربوطه، “ممنوعه و بحرانی” اعلام شده، چاه کشاورزی حفر شود.
بدون شک حفر هر چاه در دشت کمآب و بحرانی انار، صرفا منافع عده محدودی را تامین میکند اما در آن سو حیات و زندگی ساکنان شهرستان را در آینده به خطر میاندازد.
بحران کمآبی بسیار جدی است و اگر امروز برای آن تدبیری اندیشیده نشود، باید منتظر پیامدهای ناگواری باشیم که در آینده گریبانگیر جامعه خواهد شد.
مالکان این چاه میگویند که مجوزشان مربوط به سال ۱۳۷۴ است و اکنون به دلیل مشکلی که برای چاه قبلی پیش آمده، مجوز جابجایی آن را دریافت کردهاند.
اما پرسشهای اساسی این است:
۱- در دست داشتن مجوز سال ۱۳۷۴ دلیلی نمیشود که بتوان تا ابد از آن استفاده کرد. همانگونه که در حال حاضر برخی از چاههای کشاورزی در انار تلخ و شور شدهاند اما به آنها مجوز جابجایی داده نمیشود، برای این چاه نیز نباید مجوز جابجایی صادر میشد. تازه چاههای تلخ و شور دارای صدها هکتار باغ پسته هم هستند اما این چاه مورد نظر چنین باغات پستهای ندارد و صدور مجوز جابجایی آن هیچ توجیهی ندارد.
۲- صدور مجوز برای چاهها در شرایط خاصی صورت گرفته و مربوط به حدود ۳۰ سال قبل است که با شرایط کنونی نمیتوان به آنها تکیه کرد. آیا این فقط دولت است که مجوز اجرای یک پروژه را صادر میکند و بعد به بهانه کمبود اعتبار یا بهانههای دیگر، از اجرای آن خودداری میکند؟ آیا نباید حقوق عمومی در مجوزها در نظر گرفته شود؟ به عنوان نمونه همه دستگاههای مربوطه، مجوز ساخت بیمارستان ۳۲ تختخوابی انار را صادر کردهاند و در بودجه ۹۳ هم گنجانده شد اما وزارت بهداشت به دلیل اینکه احداث این بیمارستان را بدون صرفه اقتصادی میداند، از اجرای آن خودداری میکند.
چطور در چنین جایی که یک پروژه با سلامتی شهروندان یک شهرستان ارتباط دارد، وزارت بهداشت توانسته از اجرای مصوبات قانونی خودداری کند اما برای حفر یک چاه که بدون شک در منطقه بحرانی و کمآب انار توجیه ندارد و حیات منطقه را در درازمدت با خطر مواجه میکند، همه دست به دست هم میدهند که چاه حفر شود و به آن مجوز جابجایی داده میشود؟
۳- توسعه کشاورزی در شهرستان انار به هیچ وجه نباید دنبال شود چون با واقعیات در تضاد است. وقتی بحران کمآبی شدت یافته و با برداشتهای بیرویه چاههای موجود، آینده تیره و تار جلوه میکند، چه دلیلی دارد که به یک چاه مجوز جابجایی داده شده؟ اگر برای جابجایی این چاه توجیه قانونی پیدا شده، قطعا برای بقیه چاهها هم از این دست توجیهات پیدا خواهد شد.
۴- مسئولانی که صبح تا شب از بحران آب سخن میگویند به جای اینکه از مردم انتظار داشته باشند این “بحران جدی” را باور کنند، بهتر است اول خود این بحران را باور کنند و دست به اقداماتی نزنند که بر خلاف سخنانشان باشد. مردم بحران کمآبی را باور کنند یا صدور مجوز جابجایی چاه را؟ بحران خشکسالی حداقل تا ۳۰ سال دیگر ادامه دارد و به گفته معصومه ابتکار، رئیس سازمان محیط زیست بحران کمآبی تا ۳۰ سال آینده ۱۱ برابر میشود. بیتوجهی به عمق فاجعه این بحران، بدون شک میتواند کشور ما را به یک آفریقا با انواع مشکلات و بیآبی و بیماریها تبدیل کند و قطعا شهرستانهایی مانند انار که از نظر آبهای زیرزمینی در وضعیت بحرانی هستند، زودتر از سایر نقاط کشور به آفریقا تبدیل میشوند. پس هیچ دلیلی ندارد که با صدور مجوز برای حفر چاه به عمیقتر شدن این بحران کمک شود.
۵- آیا حضور یکی از مسئولان انار در جمع مالکان چاه، تاثیری در صدور مجوز جابجایی داشته یا خیر؟ آیا بقیه چاههایی که شور و تلخ شدهاند، میتوانند جابجایی بگیرند؟ وقتی که به چاه هایی که تلخ و شور شدهاند به دلیل بحران کمآبی، مجوز جابجایی داده نمیشود که اتفاقا کار درستی هم هست، به این چاه خاص هم نباید مجوز جابجایی داده شود. چون صدور مجوز برای این چاه عملا برخورد دوگانه تلقی خواهد شد که بدون شک نهادهای مسئول و نظارتی باید آن را مورد بررسی قرار دهند که چگونه این چاه توانسته مجوز جابجایی بگیرد اما چاههای شور و تلخ شده چنین اجازهای ندارند.
۶- از جناب دادستان تقاضا داریم که در چنین ماجرای مهمی سکوت نکنند و اجازه ندهند که حقوق عمومی و مصالح یک منطقه، قربانی حفر چاهها شود.