داوود رضا عرب، مدرس دانشگاه و کارشناس مسائل آب هشدار داده در صورت ادامه برداشت بیرویه از منابع آب، دشتهای رفسنجان، فارس، مشهد و نیشابور تا ۳۰ سال دیگر خشک میشوند.
وی گفت: در ابتدای انقلاب برداشت صحیح از منابع و بویژه آب های زیرزمینی نداشتیم، آن زمان تصور می شد که کشاورزی باید محور توسعه باشد که این اشتباه اول بود در حالی که سال ها پیش بر سر آب آدم کشته می شد و تصور بر این بود که آبهای زیرزمینی جدای از دیگر آبهاست و اشتباه دیگر اینکه سعی شد اشتغال بر پایه کشاورزی باشد سوم اینکه تصور می شد آبهایی که به تالاب ها می رود هرز است که مشکلاتی نظیر ریزگردها را منجر شد.
عرب افزود: خشکسالیهای دهه ۷۰ باعث شد که مجوزهای زیادی برای حفر چاه و استفاده از آبهای زیرزمینی داده شود. البته این اقدام در دیگر کشورها نیز صورت می گیرد ولی ممکن است فقط یک سال و به طور موقت انجام شود و بعد حفر چاه را متوقف کرده و درب چاهها را زمانی که خشکسالی برطرف میشود میبندند اما ما به خاطر نیاز مقطعی حفر چاه و برداشت از آبهای زیرزمینی را تبدیل به رویه کردیم.اتفاق دیگری که در طی دهه ۸۰ رخ داد این بود که آبهای منطقهای؛ استانی شدند. البته از دیگر اشتباهات دولت قبل این بود که مسئولین آب منطقهای تحت مدیریت استانداران درآمدند و این قضیه باعث شد که برداشت از آبهای زیرزمینی بی رویه شود. یکی دیگر از اشتباهات بزرگ مسئولین در دهه ۸۰ این بود که برای استفاده از چاههای غیر مجاز ساز وکار تعریف کرده و مصوبه گذراندند تا این کار قانونی شود و تمامی این مسائل بحران امروزی آب را منجر شد.
بهترین ساز و کار مدیریت مصرف آب چیست؟
اولین مسئله این است که مدیریت باید به هم پیوسته باشد و تحت مدیریت حوزه آبریز قرار گیرد که البته در حال حاضر دفاتر حوزهای در حال شکلگیری است ولی مشکل این است که استانها از این قضیه تبعیت چندانی نمیکنند. لذا باید برای آن ساز و کار مشخصی تعریف شود.
دومین مسئله اینکه چاهها باید کنترل شوند و چاههای غیر مجاز ساماندهی شده و برداشت اضافی از چاههای مجاز نیز محدود شود. چرا که در برخی مناطق اضافه برداشت از چاههای مجاز بیش از چاههای غیرمجاز به سفرههای آب زیرزمینی لطمه می زند. همچنین باید مصرف بیرویه آب در بخش کشاورزی مدیریت و ساماندهی شود و در نوع تجهیزات تکنولوژیکی و سیستمهای مدیریت آبیاری و سیستمهای انتقال باید بازنگری صورت گرفته و نوع الگوی کشت متناسب با منطقه باشد و همچنین آموزش و فرهنگسازی و رعایت الگوی کشت باید نهادینه شود. یعنی اگر کشت با توجه به الگوی مصرف آب صورت گیرد حتی برای کشاورز درآمدزا خواهد بود. مثلاً اگر به جای کشتهای پرمصرف زرشک و زعفران کاشته شود به لحاظ درآمدزایی نیز موثرتر خواهد بود.
بیشترین مصرف آب در کشور ما در کشاورزی است به طوری که ۹۲درصد از ۱۰۰ میلیارد مترمکعب آب تجدیدپذیر توسط کشاورزان مصرف میشود، بنابراین برای نجات کشور باید روی کاهش مصرف آب در بخش کشاورزی تمرکز کنیم.
البته برای مدیریت مصرف آب هم بحث کمیت و هم کیفیت را باید در نظر بگیریم که البته این قضیه در مورد آب شرب بیشتر مصداق دارد. زیرا وقتی یک متر مکعب آب آلوده شود ۴۰ متر مکعب آب را از بین میبرد و به لحاظ کمی نیز آب را دچار مشکل میکند. بنابراین باید بهداشت آب را در نظر گرفته و از ورود زبالهها و پساب کارخانجات به آبی که مصرف شرب دارد جلوگیری کنیم.
تاکیدآخر …
منابع آب برای ایران ۴۵ میلیون نفری است و کفاف این میزان جمعیت را نمی دهد.
واردات آب نیز نمی تواند مثمر ثمر واقع شود چرا که امنیت غذایی و کشاورزی کشور را وابسته کرده و به صلاح نیست.
شهرستان انار در محدودیت منابع آبی قرار دارد
فرماندار انار گفت: استفاده بیش از حد از سفرههای آب زیرزمینی در این شهرستان سبب شده که امروز در محدودیت منابع آب قرار بگیریم.
به گزارش خبرگزاری فارس از انار، محمد خادمی در نشست مدیریت منابع آب این شهرستان ضمن تشکر از حضور کشاورزان در این نشست بر استفاده از روشهای نوین آبیاری به ویژه قطرهای و زیرسطحی تاکید کرد.
فرماندار انار بیان کرد: استفاده بیش از حد از سفرههای آب زیرزمینی در این شهرستان سبب شده که امروز در محدودیت منابع آب قرار گیریم.
خادمی گفت: بهترین روش مدیریت برای مصرف آب، کنترل و مدیریت آب توسط خود کشاورزان است و در نتیجه این کشاورزان هستند که از برداشتهای غیرمجاز آب جلوگیری میکنند.
وی افزود: با توجه به در دسترس نبودن منابع آبی دیگر باید بهصورت جدی همه با هم از منابع آب موجود شهرستان انار حفظ و صیانت کنیم.
فرماندار انار خاطرنشان کرد: در این زمینه هر چه زمان را از دست بدهیم، وضع بدتر میشود، لذا میطلبد با در نظرگرفتن برنامههای کوتاهمدت و بلندمدت در این زمینه اقدام کنیم.
مهدی مسعودی رئیس جهاد کشاورزی شهرستان انار گزارشی از وضعیت اجرای طرحهای آبیاری نوین در شهرستان ارائه و از کشاورزان خواست با توجه به محدودیتهای منابع آب هر چه زودتر با تغییر نحوه آبیاری خود در استفاده از منابع آب مدیریت لازم را اعمال کنند.