۱۵ نظر
۱۶ اردیبهشت ۱۳۹۴ - ۰:۱۳
در پروانه بهره برداری از منابع آب، سه معیار برای کنترل برداشت تعیین شده است.
معیار نخست محدودیت آبدهی چاه است. برای مثال اگر پروانه چاهی ۲۰ لیتر در ثانیه باشد، این چاه نمی تواند در هر ثانیه بیش از ۲۰ لیتر برداشت نماید.
محدودیت دوم، تعداد روز در سال می باشد. برای مثال، ۲۰۰ روز در سال بایستی چاه روشن بوده و سایر روز ها خاموش باشد. همچنین معیار سوم تعداد ساعات آبکشی در شبانه روز است. برای مثال یک چاه می تواند تنها در ۱۶ ساعت در یک شبانه روز آب کشی داشته باشد.
معیارهای دوم و سوم، معیارهای زمانی می باشند. این دو معیار زمان برداشت آب از سفره را محدود می کنند. برای مثال، طبق پروانه های بهره برداری از آب های زیر زمینی در مناطق پسته کاری، چاه ها، به طور متوسط، ۱۴۰ روز در سال بایستی خاموش باشند.
جالب است بدانیم که طبق مطالعه ای که در موسسه تحقیقات پسته کشور صورت گرفته است، انجام آبیاری از ابتدای مهرماه تا اواسط بهمن ماه (۱۳۵ روز) ضروری نمی باشد و با کاهش و یا حذف آبیاری در زمان مذکور می توان ضمن جلوگیری از مصرف بی رویه آب، بهره وری آب را افزایش داد.
این مسئله، هوش و ذکاوت گذشتگان ما، در طراحی پروانه های بهره برداری از منابع آب، را نشان می دهد. بدین ترتیب، مشخص می شود که وجود محدودیت زمان برداشت آب در پروانه های بهره برداری، دارای منطق علمی می باشد.
علاوه بر این، وجود محدودیت زمان برداشت از منابع آب، دارای منطق قرآنی نیز هست. در قرآن، در داستان ناقه صالح، یک روش بسیار جالب برای کنترل برداشت از منابع آب معرفی شده است. در این روش، جیره بندی زمانی آب می باشد. به عبارت دیگر، زمان هایی را به عدم برداشت آب از سفره تخصیص داده شود که بتواند کمبود تغذیه سفره را جبران نماید. این کار هر چند منافع ناشی از مصرف آب در زمان فعلی را کاهش می دهد اما باعث بقای پایدار منبع و بهره برداری پایدار و بلند مدت از آن می شود.
با توجه به وجود منطق های قوی علمی و دینی برای اعمال محدودیت زمانی برداشت از سفره های آب زیر زمینی، پیشنهاد می شود که در جهت اعمال این محدودیت، حداکثر تلاش صورت گیرد. در این خصوص، هدف نهایی بایستی نصب کنتور هوشمند و کنترل دقیق میزان و زمان برداشت از منابع آب از طریق این کنتور ها باشد. با این وجود، قبل از نصب این کنتورها می توان چاه های آب کشاورزی را مجبور نمود تا سالانه ۱۴۰ روز در سال خاموشی داشته باشند.
سوره شعراء، آیه ۱۵۵
“گفت: «این ناقه اى است که (معجزه الهى است) براى او سهمى از آب (قریه)، و براى شما سهم روز معینى است.”
دکتر محمد عبدالهی عزت‌آبادی