چنانچه در مقاله قبل بیان شد، وجود فردی معصوم برای پیش بینی اثرات منفی برداشت بیش از حد از منابع نیار میباشد.
در آیات قرآن، سه ویژگی برای چنین فردی در نظر گرفته شده است که کاملا در جهت بهره برداری پایدار از منابع است.
این ویژگیها شامل ظالم نبودن، معتدل بودن و سخاوت داشتن است. هر سه صفت باعث تعادل در استفاده از منابع و حذف هزینههای جنبی میشود.
در قرآن، دستور داده شده است تا در انجام کارهایی که دارای هزینهها و منافع جنبی هستند از خدا و رسول او اطاعت شود. زیرا خداوند از اثرات و واکنشهای عواملی خبر دارد که انسان از آنها اطلاعی ندارد.انسان در صورتی میتواند دست به پیش بینی بزند که قبلا آن عمل و عکس العمل را تجربه کرده باشد. این در حالی است که بسیاری از حوادث برای اولین بار اتفاق میافتد و لذا انسان توانایی پیش بینی آنها را ندارد.
با توجه به اینکه خداوند در سوره الرحمن، آیه ۲۹ میگوید: «تمام کسانى که در آسمانها و زمین هستند از او تقاضا مى کنند، و او هر روز در شأن و کارى است.»، لذا هیچ پایانی بر حدوث اتفاقاتی که برای اولین بار صورت میگیرند وجود ندارد. به عبارت دیگر انسانها هیچگاه نخواهند توانست تمام حوادث دنیا را تجربه کنند. بنابراین همیشه در معرض حوادثی قرار دارند که برای اولین بار اتفاق میافتد. لذا همیشه نیاز دارند تا به نوعی اخبار چنین حوادثی را از راههایی از خداوند دریافت نمایند. اعتقاد شیعه این است که همواره ولی معصومی وجود دارد که اطاعت محض از او باعث نجات انسانها خواهد شد.
قرآن اطاعت از دستورات الهی را باعث وارث شدن زمین میداند. به عبارت دیگر پیامدهای اطاعت از خداوند به ارث بردن زمین و تمام خوبیهای آن است. برای این ادعای خود، قرآن از اقوام گذشته که چنین کرده و وارث زمین شدهاند مثالهایی آورده است.
به اعتقاد شیعه جامعه آرمانی در نهایت در زمان ظهور حضرت مهدی (ع) شکل میگیرد. یکی از ویژگیهای جامعه آرمانی امام زمان (ع) فراوانی نعمت و برخورداری انسان از انواع نعمتهای خداوند است. آنچه از این شرایط میتوان دریافت حرکت به سمت حذف محدودیتها از دنیای اقتصاد میباشد.
لذا شرایطی نزدیک به شرایط بهشت که در آن هیچ محدودیتی برای بهشتیان وجود ندارد ایجاد میگردد. چنانچه نخست خداوند با محدود کردن حضرت آدم در بهشت او را برای زندگی در دنیا و شرایط محدود آماده کرد، در نهایت نیز بشر را در زمان ظهور امام زمان (ع) برای زندگی بدون محدودیت و برگشت به بهشت آماده مینماید.
دکتر محمدعبدالهی عزتآبادی