• امروز : پنج شنبه - ۹ فروردین - ۱۴۰۳
  • برابر با : Thursday - 28 March - 2024

بحران کم‌آبی یا بحران اداره‌های فاسد؟

  • 17 مهر 1392 - 0:01
بحران کم‌آبی یا بحران اداره‌های فاسد؟

در یکی از مقاله‌های گذشته، یکی از خوانندگان محترم انار پرس، این موضوع را مطرح نموده بودند که بدون اصلاح سیستم و حذف متخلفین، مقاله‌نویسی و اطلاع‌رسانی بی تاثیر است. در جواب به ایشان قول داده شد که در این خصوص مطالبی ارائه گردد. در نخستین گام برای عمل به وعده داده شده، در اینجا به تعریف واژه فساد پرداخته و جایگاه اداره های حافظ منابع آب را بیان خواهیم کرد.

 سازمان جهانی شفاف سازی، فساد را چنین تعریف می کند: “استفاده از امانت در اختیار انسان، برای منافع شخصی را فساد می نامند”. منافع شخصی طوری تفسیر شده است که شامل منافع اضافه شده به اعضای خانواده و گروه سیاسی نیز می باشد. فساد اداری اشکال فراوانی شامل رشوه گرفتن توسط کارمندان دولت خارجی یا محلی، کمپانی‌های خصوصی یا دولتی، اجحاف و زورگیری، پرداخت‌های تسهیل کننده، کلاهبرداری، خویش و قوم پرستی، اختلاس، خرید رای، تبانی بین خریداران و … می باشد.

اگر بتوان دلایل شیوع فساد را شناسایی نموده و مورد تجزیه و تحلیل قرار داد، اصل مسئله به آسانی قابل حل خواهد بود. بسیاری از انواع فسادها ریشه گسترده سنتی و قدیمی داشته و حتی در مواردی از الگوهای فرهنگی-اجتماعی ریشه گرفته است. برای فساد فرمولی به شکل زیر ارائه شده است:

 شفافیت – اعمال نظر + انحصار = فساد

 به عبارت دیگر، انحصارات، درجات بالای اعمال نظر مدیران و درجه بالای عدم شفافیت و حسابرسی عوامل تشدید فساد در فرمول فوق هستند.

وجود فساد پنج تاثیر منفی به شرح زیر در بخش آب بر جای می گذارد:

۱. اداره و توزیع سیستم عرضه و بهداشت آب را تحلیل برده و انگیزه سرمایه گذاری در این بخش را از بین می برد.

۲- درآمدهای دولت و ادارات درگیر در بخش را کاهش داده در حالی که برای مقابله با اثرات تخریبی فسادهای قبلی نیاز به درآمدهای بیشتری را می طلبد.

۳. باعث می شود تا هزینه واحد ارائه کالا و خدمات در بخش آب افزایش یابد. برای مثال اگر در آفریقا در بخش آب فساد وجود نداشت هزینه تامین هر واحد آب به طور متوسط تا ۶۴ درصد کاهش می یافت.

۴. کمیت و کیفیت آب در دسترس را به ویژه برای افراد فقیر به شدت کاهش می دهد.

۵. باعث چشم پوشی از تخلفات شده و امانت داری و درستکاری در سطح جامعه را کاهش می دهد و بنابراین پایه های قانونی عموم جامعه را برای حمایت از دولت تحلیل می برد.

بهتر است در خصوص وجود یا عدم وجود فساد در ادارات خودمان که مسئول حفاظت از منابع آب می باشند قضاوتی ننماییم. نگاه به سرنوشت منابع آب همه چیز را روشن می کند. وجود یا عدم وجود یک یا چند مورد از  ۵ تاثیر ارائه شده در بالا، مشخص خواهد کرد که آیا فسادی وجود دارد یا خیر. مسئله مهم این است که بتوان زمینه های ایجاد فساد را که در فرمول فوق بدان اشاره شد، با ارائه راهکارهای مختلف از بین برد. این مسئله نیز به مقاله های آینده وعده داده می شود. در پایان آیه ای از قرآن که در آن لزوم دوری از فساد در مصرف آب داده شده است، ارائه می گردد:

 “و (به یاد آورید) زمانی را که موسی برای قوم خویش، آب طلبید; به او گفتیم: «عصای خود را بر آن سنگ مخصوص بزن!» ناگاه دوازده چشمه آب از آن جوشید; آن گونه که هر طایفه (از طوایف دوازده گانه بنی اسرائیل)، چشمه خود را می شناختند (و گفتیم:) «از روزیِ خداوند بخورید و بیاشامید; و در زمین به فساد نکوشید»”. سوره بقره، آیه ۶۰.

 دکتر محمد عبدالهی عزت آبادی، عضو هیات علمی موسسه تحقیقات پسته کشور

ثبت دیدگاه