یکی از روش های کاهش فشار تقاضای آب در شهرستان های انار و رفسنجان، گزینه مهاجرت کشاورزان به مناطق پر آب کشور می باشد.
در حال حاضر، این گزینه یکی از عملی ترین روش های کاهش اثرات اقتصادی بحران آب در شهرستان های انار و رفسنجان است. گزینه ای که کشاورزان از سر ناچاری و به اختراع و انتخاب خود به آن روی آورده اند. تا کنون دولت در این زمینه هیچ نقشی نداشته است. این گزینه مورد استقبال گسترده کشاورزان منطقه قرار گرفته است. در خصوص این گزینه بایستی موارد زیر مورد توجه قرار گیرد:
-
*خطر بحران آب در مناطق دیگر کشور نیز بایستی جدی گرفته شود. به عبارت دیگر، درس های گرفته شده از بحران آب در شهرستان های انار و رفسنجان بایستی در مناطق جدید مورد استفاده قرار گیرد. در مناطق جدید، بایستی کنترل برداشت از منابع آب به شدت رعایت گردد. افرادی که به این مناطق وارد می شوند، به علت غیر بومی بودن، انگیزه زیادی برای حفاظت از منابع آب ندارند. لذا بایستی قوانین سختگیرانه ای برای جلوگیری از تخریب منابع آب اجرا شود. در همان ابتدای کار از گسترش بیش از اندازه سطح زیر کشت به شدت جلوگیری شود تا در آینده، مانند شهرستان های انار و رفسنجان با بحران عدم تناسب نسبت آب به باغ مواجه نشوند.
-
*کشاورزانی که از شهرستان های انار و رفسنجان به مناطق دیگری از کشور جهت تولید پسته رفته اند، انگیزه آن ها برای حفاظت از منابع آب در این دو شهرستان به شدت کاهش می یابد. از آنجایی که این افراد، آینده خود را در مناطق جدید می بینند، هیچ نگران تخریب منابع آب در مناطق انار و رفسنجان نمی باشند. لذا بایستی در خصوص چنین مشکلاتی نیز تصمیمات لازم گرفته شود.
-
*از آنجایی که مهاجرت کامل توسط کشاورزان صورت نگرفته است، هزینه های تولید محصول بالا می رود. در این خصوص برای کاهش مشکلات حمل و نقل و کم شدن هزینه های تولید، پیشنهاد می شود تا مهاجرت کامل صورت گیرد.
-
*چهارمین نکته ای که در خصوص گزینه مهاجرت وجود دارد، ایجاد مشکلات اجتماعی در مناطق جدید سرمایه گذاری می باشد. کشاورزانی که به مناطق جدید مهاجرت نموده اند، ممکن است با افراد بومی منطقه دارای تفاوت های فرهنگی باشند. همچنین ممکن است که مردم بومی منطقه، افراد تازه وارد را رقیب اقتصادی خود دانسته و مقاومت هایی در این خصوص ایجاد شود. لذا لازم است تا در این خصوص نیز تدابیری اندیشیده شود.
هر چند که گزینه ی مهاجرت، واقعی ترین و در دسترس ترین گزینه جهت کاهش اثرات اقتصادی بحران آب در مناطق پسته کاری در شهرستان های انار و رفسنجان می باشد، چنانچه چهار نکته فوق نشان داد اگر دقت لازم در این زمینه نشود به ابزاری در جهت مخالف هدف مورد نظر تبدیل می گردد. به طوری که شدت تخریب منابع آب در مبداء و مقصد را افزایش خواهد داد.
دکتر محمد عبدالهی عزت‌آبادی
