• امروز : جمعه - ۱۰ فروردین - ۱۴۰۳
  • برابر با : Friday - 29 March - 2024

راهکاری عملی جهت اجرای کامل پروانه بهره‌برداری از چا‌ه‌های آب کشاورزی

  • 19 آبان 1392 - 0:10
راهکاری عملی جهت اجرای کامل پروانه بهره‌برداری از چا‌ه‌های آب کشاورزی

  برای کنترل برداشت آب، ۳ روش در پروانه چاه های آب کشاورزی مد نظر قرار گرفته است. یکی از این ۳ روش، مقدار برداشت آب را کنترل نموده و دو تای دیگر زمان برداشت را محدود می نمایند. برای مثال پروانه بهره برداری یک چاه ممکن است به صورت ۲۰ لیتر در ثانیه، ۱۷ ساعت در شبانه روز و ۳۰۰ روز در سال صادر شده باشد. بدین مفهوم که حداکثر برداشت، در زمان روشن بودن موتور پمپ، ۲۰ لیتر در ثانیه می باشد. همچنین این موتور پمپ نبایستی بیش از ۱۷ ساعت در شبانه روز روشن باشد. به عبارت دیگر، ۷ ساعت از شبانه روز آبکشی ممنوع می باشد. همچنین بر اساس این پروانه، این موتور پمپ تنها ۳۰۰ روز از سال مجاز به آبکشی بوده و ۶۵ روز بایستی خاموش باشد. تا کنون تنها مقدار برداشت آب مورد کنترل قرار گرفته و دو جزء دیگر پروانه های بهره برداری مغفول مانده است. این مسئله یکی از دلایل اصلی تخریب منابع آب در سال های گذشته می باشد. شاید بتوان گفت که اداره آبیاری نیز در این خصوص مقصر نباشد زیرا امکان اجرای محدودیت زمان برداشت پروانه چاه ها، به نحوی که در پروانه های فعلی آمده و با توجه به امکانات کنترل در دسترس، امکان پذیر نیست. برای مثال نمی توان به راحتی تعداد ساعات آبکشی در شبانه روز و تعداد روزهای آبکشی را بدون نصب تجهیزات مدرن مورد نیاز تشخیص داد.

    در اینجا برای رفع نقایص فوق یک راهکار عملی ارائه می شود. برای این منظور می توان دو محدودیت زمانی را به یک محدودیت تبدیل نموده و به طوری طراحی نمود که به راحتی قابل کنترل باشد. در این زمینه پیشنهاد می گردد که برای تمام چاه های آبکشی، محدودیت خاموشی یک روز در هفته اعمال شود. برای راحتی کنترل، تمام چاه ها یک روز خاص از هفته و لزوما روز غیر تعطیل مجبور به خاموشی شوند. بدین ترتیب هر چاه بایستی در سال، ۵۲ روز خاموشی داشته باشد. به احتمال زیاد، برای هیچکدام از چاه ها، این مقدار خاموشی از مجموع خاموشی های شبانه روزی و روزهای سال که در پروانه آمده است، بیشتر نخواهد بود. به عبارت دیگر هیچ مشکل قانونی در این خصوص پیش نخواهد آمد و صاحبان چاه نمی توانند مدعی محدود شدن مالکیت خود نسبت به پروانه شوند. در صورتی که برای محدود چاه هایی نیز این مسئله وجود داشت باشد، می توان با افزایش لیتراژ آب، آن را برطرف نمود.

    راهکار فوق دو مزیت دارد. نخست این که کنترل زمان برداشت بسیار آسان می شود. نه تنها اداره آبیاری می تواند به راحتی زمان برداشت را کنترل نماید، بلکه تمام کشاورزان نیز قادر به نظارت و کنترل هر چاهی خواهند بود. برای مثال در صورتی که روز خاموشی چاه ها، دوشنبه تعیین شود، هیچ چاهی حق آبکشی در روز دوشنبه را ندارد. لذا در روزهای دوشنبه هیچ چاهی نبایستی روشن بوده و  هیچ باغ یا مزرعه ای نبایستی آبیاری شود. در صورتی که این مسئله اتفاق بی افتد همه متوجه شده و می توانند به مراجع ذی صلاح اطلاع دهند. نکته دوم این است که مشکل بی عدالتی در پروانه ها کمتر وجود خواهد داشت. در این خصوص، بسیاری معتقدند که یکی از دلایل عدم اجرای درست پروانه ها، بی عدالتی در صدور پروانه در گذشته بوده است. به طوری که چاه های مختلف از مجوز آبکشی ۵ لیتر در ثانیه تا ۱۰۰ لیتر در ثانیه دارند و در این خصوص منطق خاصی نیز وجود ندارد. حال اگر تمام چاه ها مجبور به خاموشی در یک روز هفته باشند، محدودیت اعمال شده به طور یکسان برای تمام چاه ها رعایت خواهد شد.

    لذا پیشنهاد می شود که در اسرع وقت موضوع خاموشی یک روز در هفته چاه ها، در مراکز مربوطه بررسی شده و در صورت نیاز به تصویب قانون، این مسئله نیز سریعا به انجام برسد. اجرای کامل پروانه بهره برداری، وظیفه ای قانونی بوده که بایستی صورت گیرد. در صورت عدم انجام این مسئله، تخلف بزرگی از قانون صورت گرفته که عواقب بسیار ناگواری برای منابع آب خواهد داشت. در پایان برای یادآوری و پند، آیاتی از قرآن کریم ارائه می شود (سوره قمر،آیات ۲۷ تا ۳۲):

(به صالح گفتیم:) ما «ناقه» را برای آزمایش آنها می فرستیم; در انتظار پایان کار آنان باش و صبر کن!(۲۷). و به آنها خبر ده که آب(قریه) باید در میانشان تقسیم شود، (یک روز سهم ناقه، و یک روز برای آنها) و هر یک برای سهم خود باید حاضر شوند(۲۸). (ولی سرانجام) یکی از یاران خود را (برای از بین بردن ناقه) صدا زدند، او به سراغ این کار آمد و (ناقه را) پی کرد(۲۹). پس (بنگرید) عذاب و انذارهای من چگونه بود!(۳۰). ما فقط یک صیحه (آسمانی) بر آنها فرستادیم و به دنبال آن همگی به صورت گیاهان خشک که برای خوراک چهار پایان آماده می کنند درآمدند(۳۱). ما قرآن را برای پند گرفتن آسان ساختیم; آیا کسی هست که پند گیرد؟!(۳۲).

دکتر محمد عبدالهی عزت‌آبادی، عضو هیات علمی موسسه تحقیقات پسته کشور

ثبت دیدگاه