خبرگزاری آنا: بهانه‌جویی، حمله و تضعیف روحیه نیروهای خودی در شرایطی انجام می‌شود که کشورهای غربی به ویژه آمریکا نیروهای دیپلماتیک خود را شدیدا تغذیه تئوریک و روحی می‌کنند و حتی به آنها مشاوره روانشناسی می‌دهند. در حالی که نیروهای طرف مقابل تقویت می‌شوند، ما نباید نیروهای خود را تضعیف کنیم.
“ظریف مذاکره‌کننده‌ای سرسخت است” این عبارت را نه مدافعان داخلی، بلکه جان کری وزیر امور خارجه آمریکا در وصف وزیر امور خارجه کشورمان می‌گوید. ظریف در حالی مسئولیت مستقیم مذاکرات هسته‌ای را به عهده دارد که پرونده هسته‌ای کشورمان به اذعان همه طرف‌های مذاکره‌کننده، بعد از گذشت یک دهه از شروع آن در حساس‌ترین مرحله خود قرار گرفته است. با آنکه ظریف توانسته روند رو به جلویی را برای مذاکرات هسته‌ای رقم بزند، اما دلواپسان داخلی گویی تمایلی به رسیدن این موضوع به سرمنزل مقصود را ندارند؛ دلواپسانی که این بار سفر اروپایی ظریف را به دستاویزی برای موج انتقادات علیه او تبدیل کرده‌اند.
هجمه تبلیغاتی از زمانی دوباره شکل گرفت که ظریف در میانه‌های گفت‌وگو با همتای آمریکایی خود در ژنو با او قدم زد. پس از آن، سردار محمدرضا نقدی، رئیس سازمان بسیج مستضعفین گفت «آقای ظریف ظاهرا نمی‌داند نماینده چه ملت و چه عظمتی است، ایشان باید رسما به خاطر حرکت‌های ناپسند اخیر از ملت ایران عذرخواهی کند». همچنین روز گذشته حجت‌الاسلام صدیقی در تریبون نماز جمعه ظریف را خطاب قرار داد و گفت: «قدم زدن با افراد شرکت‌کننده در مذاکرات در شأن دیپلماسی جمهوری اسلامی ایران و ملت ایران نیست». محمد مهدی ماندگاری کارشناس مذهبی صدا و سیما نیز در تجمعی در مشهد، با انتقاد از عملکرد ظریف اظهار داشت: «اگر مسئولان بخواهند در مقابل وظایف خود سستی نشان دهند قطعا آنان را از جمهوری اسلامی خارج خواهیم کرد. ملت نشان داده که رئیس جمهور بیرون کرده و حتی وزیر امور خارجه اعدام کرده است. بنابراین مردم ما از هیچ چیز نمی‌هراسند.»
اینکه «آیا مقام ارشد دیپلماسی کشور در راستای راهبردها و سیاست خارجی، امکان و اختیار انتخاب قالب مذاکرات را دارد یا نه؟”، اینکه “آیا پیاده‌روی با جان کری، می‌تواند محلی برای حملات به مذاکره‌کنندگان باشد؟” و اینکه “مبنای حملات جدید به دولت از محل هجمه به مذاکره‌کنندگان چیست؟” موضوعاتی هستند که خبرنگار سیاسی خبرگزاری آنا، در گفت‌وگو با کارشناسان سیاسی و بین‌الملل به آنها پرداخته است:
فلاحت پیشه: تشخیص قالب مذاکرات با وزیر خارجه است
در این زمینه، حشمت‌الله فلاحت‌پپشه، نماینده سابق مجلس شورای اسلامی در گفت‌وگو با خبرنگار سیاسی آنا، اظهار کرد: اعتقادم بر این است که مخالفت‌ها با «دیپلماسی برداشتن واسطه‌ها در رابطه ایران و آمریکا» که دولت در طول ۱۵ ماه گذشته در پیش گرفته است، وجهی ندارد.
فلاحت‌پیشه ادامه داد: در این قالب هم دیدیم که دیدارهای مختلف بین کری و ظریف شکل گرفته است و یک شکل یکی از این دیدارها هم قدم زدن بود که مورد اعتراض قرار گرفت؛ البته عقیده دارم که اعتراضات شکلی، حق گروه‌های سیاسی و نمایندگان مجلس است؛ ولی آنچه که باید توجه داشته باشیم این است که عدول از محتوا و راهبرد سیاست خارجی صورت نگیرد.
وی تأکید کرد: مذاکرات در حالی انجام می‌شود که رفتاری مبنی بر عدول دولت و دستگاه دیپلماسی از محتوا و راهبرد سیاست خارجی وجود ندارد و فقط از لحاظ شکلی گاهی وزیر خارجه تشخیص می‌دهد که نوع مذاکرات در قالب‌های گوناگون انجام شود. با این حال معتقدم که حق افراد به ویژه نمایندگان مجلس شورای اسلامی است که از لحاظ شکلی انتقادهایی را مطرح کنند.
فلاحت‌پیشه در ادامه گفت‌وگو با آنا افزود: ولی برای تشخیص این امر که آیا در دستگاه سیاست خارجی از راهبردها تخطی صورت گرفته است یا نه، باید ادله‌های کافی وجود داشته باشد و به آن استناد شود. با این حال به نظر من دستگاه دیپلماسی کشورمان از راهبردهای تعریف شده تخطی نکرده است.
محبیان: قدم زدن نباید مبنای بهانه‌جویی باشد
امیر محبیان، تحلیلگر مسائل سیاسی نیز، انتقاد برخی اصولگرایان و رسانه‌های همسو با آنان از قدم زدن ظریف با کری در حاشیه مذاکرات دو کشور بر سر مسئله هسته‌ای را نوعی «بهانه‌جویی» عنوان کرد و گفت: قدم زدن و دیگر اقدامات حوزه دیپلماتیک نباید مبنایی برای بهانه‌جویی ایجاد کند.
وی در گفت‌وگو با خبرنگار سیاسی خبرگزاری آنا، با اشاره به تلاش تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای کشورمان اظهار کرد: نیروهای دیپلماتیک که الان در عرصه مذاکرات حضور دارند در واقع سربازان خط مقدم جبهه هستند که اهداف نظام را به پیش می‌برند و قصدشان این است که در نهایت منافع ملی را تأمین کنند.
محبیان درباره انتقاداتی که به قدم‌زنی ظریف با جان کری مطرح می‌شود، تصریح کرد: این بهانه‌جویی و حمله به نیروهای خودی و تضعیف روحیه آنها در شرایطی انجام می‌شود که شاهد هستیم کشورهای غربی به ویژه ایالات متحده آمریکا نیروهای دیپلماتیک خود را شدیدا تغذیه تئوریک و روحی می‌کنند و حتی به آنها مشاوره‌های روانشناسی می‌دهند. در حالی که نیروهای طرف مقابل تقویت می‌شوند در اینجا ما نباید نیروهای خود را تضعیف کنیم.
وی تأکید کرد: قدم زدن و دیگر اقدامات حوزه دیپلماتیک، نباید مبنای بهانه‌جویی را ایجاد کند.
محبیان گفت: ولی متأسفانه شاهد هستیم که برخی‌ها، بعضا دشمن را با دوست اشتباه می‌گیرند و تمام فشار بر روی نیروهای خودی گذاشته می‌شود و این با هیچ چارچوب عقلانی که در هر نبرد دیپلماتیک لازم است، همخوانی ندارد. شما تصور کنید سربازان ما در حال مبارزه با دشمن هستند و ما آتش توپخانه را روی نیروهای خودی پیاده کنیم. این با کدام عقلانیت سازگار است؟
این تحلیلگر مسائل سیاسی در ادامه گفت‌وگو با آنا خاطرنشان کرد: به نظرم دوستانی که این کار را انجام می‌دهند باید فارغ از منافع جناحی به منافع ملی فکر کنند و این را در نظر بگیرند که مقام معظم رهبری این افراد را نیروهای خودی و سربازان نظام می‌داند. اینها هر انتقادی دارند به دشمنان ایران و اسلام وارد کنند و هرچه فریاد دارند سر آنها بکشند نه سر نیروهای خودی. این کار خردمندانه‌ای نیست و به نظر من باید در مورد آن تجدیدنظر شود.
حق‌شناس: ظریف نیاز به آموزش ندارد
همچنین محمدجواد حق‌شناس، فعال سیاسی اصلاح‌طلب در گفت‌وگو با خبرگزاری آنا، در این باره اظهار کرد: افرادی که راجع به چگونگی و تاکتیک‌های مذاکره و دیپلماسی به ظریف ایراد می‌گیرند، باید بدانند که آقای ظریف در ۳۵ سال اخیر اولین وزیر خارجه‌ای است که تحصیلاتش در همه مقاطع روابط بین‌الملل است و خیلی خوب مبانی مذاکره و دیپلماسی و فنون آن را به لحاظ تئوریک و عملی می‌شناسد و قطعا با کسانی که در این حوزه هیچ سابقه‌ای ندارند و در پزشکی، مهندسی و دیگر رشته‌های غیرمرتبط تحصیل کرده‌اند، تفاوت جدی دارد. باید گفت که ایشان حداقل در این حوزه نیاز به آموزش ندارد.
حق‌شناس با اشاره به سابقه ظریف در وزارت امور خارجه تأکید کرد: ظریف از معدود وزرای جمهوری اسلامی است که کار را از پایین‌ترین رده‌ها در وزارتخانه خود شروع کرده تا به سطح وزارت رسیده است. کار ظریف در قالب کارشناسی در سازمان ملل شروع شد و بعد به رده‌های بالاتر ارتقا پیدا کرد. مدیرکلی و بعد معاونت وزیر در امور بین‌الملل نیز از سوابق وی است. از این رو باید گفت که در مباحث وزارت خارجه از پایین‌ترین سطوح تجربه عملی دارد و باز می‌توان گفت که از معدود مدیران دولتی است که تمام عمر خود را در یک وزارتخانه به سر برده است.
وی افزود: با این سطح من فکر نمی‌کنم که ظریف نیاز به آموزش داشته باشد، یا اینکه عده‌ای بخواهند چگونگی مذاکره را به او نشان بدهند.
این استاد دانشگاه در گفت‌وگو با آنا با اشاره به پیاده‌روی ظریف با همتای آمریکایی خود تصریح کرد: دوستان وقتی بیان می‌کنند که چرا ظریف با همتای آمریکایی خود در ژنو قدم زده است، شاید درک درستی از مذاکره ندارند. وگرنه چه فرقی می‌کند که مذاکره در یک اتاق دربسته باشد یا هنگام قدم زدن در یک پارک یا خیابان. نفس مذاکره تعیین‌کننده است که البته انتخاب تاکتیک هم می‌تواند به عهده خود دیپلمات باشد.
حق‌شناس گفت: این ایرادهایی که گرفته می‌شود انسان را یاد قوم بنی‌اسرائیل می‌اندازد. آنها نمی‌دانستند که چگونه بگویند و چگونه با حضرت موسی رفتار کنند از این رو با اظهارات عجیب و خارج از عرف سعی می‌کردند که ایرادی به ماجرا بگیرند.
وی خاطرنشان کرد: مذاکرات یک امر به شدت طاقت‌فرسا، خسته‌کننده و فرسایشی است، آن هم مذاکره روی پرونده ۱۳ ساله‌ای که الان یکسال و نیم در جریان است و لذا شاید دوستان متوجه نشدند که ساعت‌هایی را که بخواهند در یک اتاق برای مذاکره بگذرانند، چقدر خسته‌کننده است و تغییر فضای مذاکره مطمئنا می‌تواند در پیشبرد گفت‌وگو هم می‌تواند مثبت باشد.
حق‌شناس گفت: من ورود دوستان به این مسئله مذاکره که در خیابان یا در اتاق انجام شده است را در حوزه تخصصی آنها نمی‌دانم که بخواهند درباره آن اظهارنظر کنند.
وی درباره انتقادات به سفر ظریف به پاریس اظهار کرد: وقتی شما قبول می‌کنید که با گروه ۱+۵ مذاکره کنید، باید پرسید که آیا فرانسه عضو این گروه‌ها هست یا خیر؟ آیا فرانسه عضو شورای امنیت سازمان ملل هست؟ من فکر می‌کنم رفتن ظریف می‌توانست تأثیر منفی نقش فرانسه در مذاکرات را که متأثر از صهیونیست‌هاست خنثی کند و همچنین می‌توانست این پیام را بدهد که این اقدامات تروریستی که در پاریس انجام شده، مورد تأیید جمهوری اسلامی نیست و به هرحال باید در آنجا به آنها گفته شود که بخشی از حوادث پاریس نتیجه اقدامات خودشان است. از طرف دیگر باید پرسید که دیدار با وزیر خارجه فرانسه باید کجا صورت بگیرد؟ آیا امکان دارد این دیدار را در داکای بنگلادش برگزار کنیم؟ بر این مبنا به نظر من این سخنان خیلی معقول نیست.
