ایرنا – سالانه ۷۰ تا ۹۰ هزار نفر در کشور به سرطان مبتلا می شوند؛ بیماری که هرچند پیشگیری از آن آسان است و هر روز درمان های جدیدی برای آن پیدا می شود اما افزایش صعودی آن و مرگ و میر ناشی از سرطان های مختلف جای تامل دارد.
سونامی سرطان ، ˈتوفان سرطان ایران را درنوردیدˈ ، ˈافزایش ابتلای دو برابری سرطان در ایرانˈ ، ˈدلایل افزایش شیوع سرطان در کشورˈ و ˈافزایش غیر طبیعی سرطانˈ همه و همه عناوینی بودند که رسانه ها نوشتاری طی ماه های اخیر در هشدار به افزایش سرطان منتشر کردند.
سرطان چیست؟
سرطان یا چنگار ، بیماری رشد بدون کنترل سلول های بدن است؛ بیش از ۱۰۰ نوع متفاوت از سرطان وجود دارد که هر کدام با توجه به نوعی سلولی که تحت تاثیر قرار گرفته، طبقه بندی می شود.
سلول هایی که بدون کنترل تقسیم می شوند به شکل توده یا تومور درمی آیند (به جز در مورد سرطان خون) .
تومور می تواند رشد کند و در سیستم گوارش، عصبی و گردش خون، اختلال ایجاد کرده و موجب تغییرات هورمونی شود.
تومورهایی که در یک نقطه باقی می مانند و رشد آنها محدود است، خوش خیم هستند؛ سرطان بدخیم موقعی اتفاق می افتد که یک سلول سرطانی با استفاده از خون یا سیستم لنفاوی به دیگر قسمت های بدن حرکت کرده و طی فرایندی به نام تهاجم، بافت های سالم را از بین ببرد.
فعل و انفعالات خاصی موجب حرکت کردن تومورهای سرطانی می شوند؛ حرکت سلول های سرطانی برای پزشکان و دانشمندان بسیار مهم است چرا که مرگ و میر سرطان بیشتر به خاطر تومور متاستاتیک (تومور جدیدی که به خاطر حرکت تومور اولیه ایجاد شده است) اتفاق می افتد و فقط ۱۰ درصد از مرگ ها ناشی از سرطان با تومورهای اولیه است.
دانشمندان معتقدند که پیدا کردن یک راه برای متوقف کردن چسبیدن سلول های سرطانی به سلول های جدید موجب توقف گسترش سرطان می شود.
**مقایسه آمار سرطان ایران با جهان
مدیر برنامه ملی سرطان وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی با بیان اینکه میزان بروز سرطان در جهان به طور متوسط بیشتر از ایران است ، می گوید: سالانه بیش از ۲۰۰ تا ۲۵۰ نفر از هر صد هزار نفر در جهان به سرطان مبتلا می شوند در حالی که این آمار در ایران بیش از یکصد نفر از هر صد هزار نفر است.
دکتر ˈعلی قنبری مطلقˈ در گفت و گو با خبرنگار حوزه بهداشت و درمان گروه اجتماعی ایرنا می افزاید: میزان بروز سرطان در همه جای جهان از جمله ایران در حال افزایش است و با توجه به اینکه در سال ۲۰۱۱ جمعیت مبتلایان به سرطان در جهان ۱۰ میلیون نفر بود، پیش بینی می شود که این آمار تا سال ۲۰۲۰ به ۲۰ میلیون نفر رسیده و دو برابر شود.
وی تصریح می کند: اغلب موارد سرطان در کشورهای درحال توسعه از جمله ایران اتفاق می افتد.
قنبری مطلق یادآور می شود: بروز سالانه سرطان در ایران ۸۰ هزار نفر است و پیش بینی می شود میزان سرطان در ایران طی ۱۰ تا ۱۵ سال دیگر ، دو برابر شود.
**افزایش روند ابتلا به سرطان در ایران
مدیر برنامه ملی سرطان وزارت بهداشت می گوید: میزان سیر صعودی افزایش سرطان در ایران بیش از کشورهای دیگر است.
قنبری مطلق تاکید می کند: میزان بروز سرطان طی چند سال اخیر در کشور افزایش یافته و آمار ثبت آن هر روز بیشتر می شود.
وی تصریح می کند : در ایران میزان های بروز سرطان بر اساس ثبت سرطان مبتنی بر پاتولوژی (آسیب شناسی) تخمین زده می شود (یعنی فقط سرطان هایی که در آزمایش ها نمونه برداری می شود مورد ثبت قرار می گیرد) که در حقیقت یک ˈکم شماریˈ در بروز سرطان است و باید ثبت جمعیتی نیز شود.
**چرا سرطان در ایران در حال افزایش است؟
مدیر برنامه ملی سرطان وزارت بهداشت ، یکی از دلایل افزایش سرطان در ایران را افزایش متوسط سن جمعیت می داند و می گوید: هر چه سن بیشتر شود با توجه به تغییرات سلولی و تغییرات ژنی، احتمال ابتلا به سرطان نیز افزایش می یابد.
قنبری مطلق با تاکید بر این که افزایش سن از عوامل موثر در بروز سرطان است، یادآور می شود: متوسط سن در اوایل انقلاب ۵۹ بوده که اکنون به ۷۳ تا ۷۴ سال رسیده است.
وی می افزاید: یکی دیگر از افزایش سرطان در ایران مربوط به خود افراد است یعنی مسائلی مانند تغییر شیوه زندگی و تمایل به زندگی غربی، کاهش فعالیت بدنی، تغذیه ناصحیح و مصرف دخانیات موجب ابتلا به سرطان می شوند که وضعیت همه این موارد در کشور هر روز بدتر می شود.
مدیر برنامه ملی سرطان وزارت بهداشت ادامه می دهد: به طور مثال آمارها حاکی از بدتر شدن وضعیت چاقی و اضافه وزن در جمعیت ایرانی است؛ بیش از ۵۰ درصد زنان و ۴۰ درصد مردان ایرانی ، اضافه وزن دارند.
قنبری مطلق می افزاید: همچنین فقط حدود ۱۰ تا ۱۱ درصد جمعیت کشور در پنج وعده غذایی خود از سبزی و میوه استفاده می کنند و بیش از ۳۰ درصد نیز فعالیت بدنی منظم دارند و بقیه مردم این نکات سلامتی را رعایت نمی کنند.
وی با تاکید بر اینکه استعمال سیگار از دلایل ابتلا به سرطان به شمار می رود، می گوید: شیوع مصرف سیگار در مردان بیش از ۲۰ درصد و در زنان سه درصد است و طبق آمار سازمان جهانی بهداشت این آمار در ایران رو به افزایش است.
مدیر برنامه ملی سرطان وزارت بهداشت، عوامل محیطی را از دیگر عوامل موثر در بروز سرطان برمی شمارد و می افزاید: مطالعات ˈ آژانس بین المللی تحقیق در سرطانˈ به تازگی نشان داده است که هوای آلوده به طور قطع از عوامل ابتلا به سرطان به شمار می رود.
قنبری مطلق ادامه می دهد: وجود نیترات در آب نیز موجب بروز سرطان به ویژه سرطان گوارش می شود.
**برنامه های وزارت بهداشت برای کنترل سرطان در کشور
مدیر برنامه ملی سرطان وزارت بهداشت، اجرای برنامه های خودمراقبتی ، ارائه برنامه به سازمان های مرتبط با عوامل سرطان زا و تشخیص و درمان زودرس و به موقع را از جمله برنامه های وزارت بهداشت برای کنترل سرطان در کشور عنوان می کند و می گوید: پیشگیری و تشخیص به موقع نقش مهمی در کاهش موارد بروز سرطان در کشور دارد.
قنبری مطلق می افزاید: همچنین برای سازمان هایی که با عوامل بروز سرطان در ارتباط هستند ، برنامه های متعددی داریم که جلوی بروز سرطان گرفته شود.
وی یادآور می شود: حدود ۵۰ درصد بروز سرطان را می توان با خودمراقبتی کنترل کرد و مردم باید نسبت به عوامل خطر بروز سرطان آگاه باشند.
مدیر برنامه ملی سرطان وزارت بهداشت تصریح کرد: باید شرایطی فراهم شود که عوامل خطر بروز سرطان کنترل شوند به طور مثال کارمندان ادارات دولتی ۱۰ دقیقه تا یک ربع در روز باید فعالیت بدنی داشته باشند.
**سرطان خطرناک در عین حال درمان پذیر
هرچند که ۱۷ درصد مرگ و میر در کشور ناشی از سرطان ها است به طوریکه سرطان رتبه دوم مرگ و میر در کشور را به خود اختصاص داده اما سرطان بیماری است که به آسانی می توان از آن پیشگیری کرده و در صورت تشخیص به موقع به راحتی درمان پذیر است و از سوی دیگر با پیشرفت های علمی هر روز روش های درمانی جدیدی برای این بیماری وارد عرصه پزشکی می شود.
لازم است که مردم به علائم هشداردهنده بروز سرطان که یکی از آنها داشتن سابقه خانوادگی این بیماری است، توجه کرده و برای پیشگیری یا درمان هرچه سریع تر اقدام کنند.
به گفته متخصصان مربوطه، اگر سرطان به موقع تشخیص داده شود علاوه بر بقای طولانی تر عمر، درمان ها نیز سبک تر و ارزان تر شده و احتمال بروز نقص عضو بعد از جراحی نیز کمتر می شود.
