نکات مهم کلیدی در مورد تغذیه دوران بارداری

سوء تغذیه از مشکلاتی است که اثرات عمیقی بر سلامت دوران بارداری می گذارد و سلامت مادران و جنین را حتی طی سالهای پس از زایمان تحت تاثیر قرار می دهد . از هفته سوم جنینی در هر دقیقه ۲۵۰ هزار سلول مغزی تکثیر پیدا می کند جنین برای تکثیر سریع سلولهای خود نیاز ویژه ای به انواع مواد مغذی دارد که باید از طریق تغذیه مناسب مادر تامین شود.

گروه غذایی نان وغلات

این گروه علاوه برانرژی، بخشی از پروتئین ، آهن و ویتامین های گروه (ب ) مورد نیاز را تامین می کنند.

از نان های با تخمیر کامل و سبوس دار استفاده شود ( مثل نان سنگک ).

مصرف مواد غذایی این گروه باعث می شود که دستگاه عصبی جنین رشد و سلامت خوبی داشته باشند.

بهتر است برنج به صورت کته یا دمی پخته شود و به همراه حبوبات مصرف شود به طور کلی مخلوط غلات و حبوبات پروتئین مناسبی را برای خانم باردار تامین می کند.

همراه با غلات روزانه سبزی مصرف شود . استفاده از سبزی ها، هضم و جذب مواد نشاسته ای را کمی طولانی تر کرده و قند خون را تا مدت زمان طولانی تری ثابت و پایدار نگه می دارد به این ترتیب مادر باردار در طول روز کمتر احساس ضعف می کند.

گروه سبزیها

سبزیهایی که به شکل خام خورده می شوند، باید قبل از مصرف به دقت شسته و ضد عفونی شوند. از قرار دادن سبزی در معرض هوا یا نور خورشید، پختن به مدت طولانی به خصوص در ظروف در باز و همراه آب زیاد و دور ریختن آب آن که سبب از بین رفتن ویتامین های موجود در سبزی ها می شود، خودداری گردد.

روزانه سبزی های تازه (مانند سبزی خوردن ،کاهو ،گوجه فرنگی ،هویج )همراه با غذا و یا به عنوان میان وعده و یا سبزی های پخته (هویج ،نخود فرنگی ، لوبیا سبز ،کدو و…) در کنار غذا مصرف شود.

گروه میوه ها

انواع میوه های تازه که در منطقه موجود است و میوه های خشک مانند کشمش ، خرما ، توت خشک، انجیر خشک ، برگه هلو، زردآلو یا آلوی خشک را می توان در میان وعده استفاده نمود .

از آنجایی که خود میوه دارای فیبر بیشتری نسبت به آب میوه می باشد ترجیحاً به جای آب میوه، خود میوه ها میل شود.

گروه شیر ولبنیات

شیر را می توان به شکل ساده و یا داخل فرنی و یا بصورت شیر برنج به عنوان میان وعده استفاده نمود.

کشک یک منبع غنی از پروتئین ، کلسیم و فسفر است. در مناطقی که کشک در دسترش است توصیه می شود همراه با غذاهایی مانند آش و بادمجان استفاده شود.

حتماً از کشک پاستوریزه استفاده شود و قبل از مصرف حداقل ۲۰ دقیقه جوشانده شود. در صورتی که دسترسی به کشک پاستوریزه وجود ندارد، با اضافه کردن کمی آب به کشک های خشک و رقیق کردن، آن را حرارت داده و قبل از مصرف به مدت ۲۰ دقیقه بجوشانند.

اگر مصرف شیر سبب ایجاد نفخ و مشکل گوارشی می شود، توصیه می شود معادل آن از ماست یا پنیر استفاده کنند.

گروه گوشت ، تخم مرغ ،حبوبات ومغزها

از مرغ یا جوجه به صورت کبابی یا آب پز شده همراه با برنج و انواع سبزی های پخته مثل هویج ، نخود فرنگی ، سیب زمینی ، اسفناج، کدو و یا به صورت سوپ مرغ و جوجه استفاده شود.

ماهی ها به علت دار بودن اسید چرب امگا ۳ در تکامل سیستم عصبی و افزایش قوای ذهنی جنین بسیار موثرند بهتر است به صورت کبابی یا بخارپز تهیه شود. از طرفی به علت وجود متیل جیوه در بعضی از ماهی ها، مصرف بیش از دوبار در هفته توصیه نمی شود. ترجیحأ بجای سرخ کردن ماهی، از شکل کباب پز، بخار پز و یا سرخ شده در فر بدون افزودن روغن استفاده شود در صورتی که تمایل به سرخ کردن وجود دارد، حداقل مقدار روغن را به کار برده و مدت زمان سرخ کردن را کاهش دهند.

از تخم مرغ ترجیحأ به صورت آب پز و سفت استفاده شود و از مصرف زرده آن به صورت خام یا نیم بند خوداری شود. مصرف متعادل تخم مرغ در هفته ۵-۴ عدد است.

چربی گوشت قرمز را از آن جدا کرده و پوست و چربی طیور نیز به هیچ عنوان مصرف نشود.

طی دوره بارداری از مصرف انواع جگر که ممکن است حاوی باقیمانده دارو و مواد هورمونی باشد و نیز احتمال مسمومیت ویتامینA اجتناب شود.

انواع مغزها مثل پسته، بادام، گردو، فندق ، منابع خوب پروتئین و آهن هستند و می توان به عنوان میان وعده ترجیحأ از نوع خام وکم نمک آن ها استفاده کرد.

گروه متفرقه

نمک مصرفی در پخت حتمأ باید ید دار و تصفیه شده باشد و نمک باید کم مصرف شود از مصرف نمک هایی که فاقد پروانه ساخت هستند مثل نمک دریا به علت داشتن نا خالصی فراوان و نداشتن ید، سلامت مادر وجنین را به خطر می اندازد.

مواد غذایی غیر مجاز

مصرف کم کافئین خطر ناک نیست اما مصرف زیاد آن می تواند باعث تولد نوزاد کم وزن یا نوزاد با عوارض عصبی شود.

دم کرده های گیاهی (مانند چای نعناع یا گل گاوزبان ) گاهی اثرات جانبی مانند تهوع و استفراغ دارند، لذا مصرف آنها در دوران بارداری توصیه نمی شود.

استعمال دخانیات در دوران بارداری می تواند با تولد نوزاد کم وزن همراه باشد. به مادران توصیه می شود از استعمال دخانیات خودداری و حتی و در معرض دود سیگار قرار نگیرند.

عفونت با “لیستریا “یکی از عوامل شناخته شده سقط غیرعمدی و مننژیت جنین و نوزاد است. لیستریا یک ارگانیسم موجود در خاک است که با مصرف غذاهای حیوانی آلوده و سبزیجات خام وارد بدن شده و ایجاد عفونت می کند. شیر خام، غذاهای دریایی دودی ،کالباس ،کباب کوبیده که خوب پخته نشده است، پنیرهای نرم و گوشت های پخته نشده و غذاهای مانده در یخچال منابع احتمالی آلودگی هستند. محصولات آبیاری شده با فاضلاب بایستی قبل از مصرف با آب آشامیدنی شستشو وضد عفونی شوند.
روابط عمومی شبکه بهداشت و درمان شهرستان انار