ضمن گرامیداشت هفته سلامت (۱ الی ۷ اردیبهشت) و شعار انتخاب شده برای این هفته (غلبه بر دیابت) مطالبی را جهت یادآوری در خصوص اهمیت تشخیص بموقع بیماری دیابت و راههای آن را بیان می داریم.
دیابت یک بیماری نـاتوانکننده بـا عـوارض مـزمن و پـرهزینه است کـه بیشتر دستگاههـای بـدن را درگیر میکنـد تا آنجا که بر اساس تحقیقات صورت گرفته و به گفته معاون وزیر بهداشت در هر ۲۰ ثانیه یک پا در دنیا بر اثر بیماری دیابت قطع می شود. در حال حاضر ۴۲۲ میلیون نفر در دنیا به دیابت مبتلا هستند که متأسفانه بیش از نیمی از این بیماران از داشتن آن بی خبرند. اهمیت انجام اقـدامهایی برای شناسایی و مـراقبت دقیق دیـابت بـه منظور پیشگیـری و یا به تأخیر انداختن عوارض حاد و مزمن آن با مطالعههای متعدد ثابت شدهاست.
-
روشهای آزمایشگاهی تشخیص انواع دیابت
آزمایشهای رایج برای تشخیص دیابت عبارتند از:
-
اندازهگیری قند خون ناشتا(FBS)
-
آزمایش تحمل گلوکز(OGTT)
-
اندازهگیری قند خون غیرناشتا(BS)
-
اندازه گیری HbA۱c
-
اندازهگیری قند خون ناشتا(FBS)
برای انجام این آزمایش فرد آزمایشدهنده باید ۸ ساعت ناشتا باشد. درصـورتی کـه مقدار قنـد خون مساوی یـا بیشتر از mg/dl126 باشد، آزمایش یک بار دیگر انجاممیشود و اگر در نوبت دوم نیز مقدار قند خون مساوی یا بیشتر از mg/dl126 باشد، ابتلا به دیابت قطعی است.
مقدار طبیعی قند خون در این آزمایش بین mg/dl100-70 است. اگر نتیجهی آزمایش بین mg/dl125-100 باشد، فرد آزمایشدهنده نه سالم است و نه بیمار که به این وضعیت اختلال قند ناشتا میگویند.
-
آزمایش تحمل گلوکز(OGTT)
در این آزمایش ابتدا مقدار gr75 گلوکز محلول در آب به فرد آزمایشدهنده میدهند و دو ساعت پس از مصرف این محلول قند خون را اندازهمیگیرند. اگر مقدار قند خون مساوی یا بیشتر از mg/dl200 باشد، ابتلا به دیابت قطعی است و لازم نیست آزمایش دوباره تکرارشود. درصورتی که مقدار قند خون کمتر از mg/dl140 باشد، نتیجهی آزمـایش طبیعی قلمداد میشود. اگـر مقدار قنـد خون بین mg/dl199-140 باشد، فرد آزمایشدهنده دچار اختلال تحمل گلوکز است.
-
اندازهگیری قند خون غیرناشتا(BS)
درصورتی که فرد آزمایشدهنده ناشتا نباشد، آزمایش انجاممیشود و اگر قند خون کمتر از mg/dl200 باشد، نتیجهی آزمایش طبیعی است و شخص سـالم است. اگـر مقدار قند خون مساوی یـا بیشتر از mg/dl200 باشد، و علائم کلاسیک دیابت (پرنوشی، پرادراری و پرخوری) وجود داشته باشد، شخص آزمـایشدهنـده مبتلا بـه دیـابت است. آزمـایش قنـد غیرناشتا معمولاً برای تشخیص دیـابت مورد استفاده قرارنمیگیرد.
-
آزمایش HbA۱c
در حال حاضر در سیستم بهداشتی از این آزمایش برای تشخیص دیابت استفاده نمیشود. این آزمایش بهترین روش برای بررسی وضعیت کنترل قند خون طی سه ماه گذشته است.
-
افراد پرهدیابتیک (مستعد به دیابت) چه کسانی هستند؟
افرادی که قند خون ناشتا در آنها mg/dl125-100 است، اختلال قند خون ناشتا دارند و کسانی که در آزمایش تحمل قند دو ساعت پس از مصرف gr75 گلوکز، قند خون آنها mg/dl199-140 باشـد، اختلال تحمل گلوکز دارند. مجموعهی این افراد، پرهدیابتیک نامیده میشوند. این افراد در معرض خطر محسوب شـده و باید سالانه جهت انجام آزمایش قند خـون به پـزشک ارجاعشوند.
شبکه بهداشت و درمان شهرستان انار
واحد پیشگیری و مبارزه با بیماریها