خزش و گسترش اراضی شهری به سمت عرصه‌های روستایی، از پیامدهای افزایش جمعیت شهرها و الحاق روستا به شهر یکی از نتایج همین خزش شهری است که آثار اجتماعی، اقتصادی و کالبدی گوناگون مطلوب یا نامطلوب را بر عرصه های روستایی ادغام شده در شهر برجای می گذارد.
شیراز همانند اکثر کلانشهرهای ایران، طی سال‌های اخیر و به دلایل مختلف شاهد افزایش جمعیت و وقوع پدیده خزش شهری و در نتیجه تصمیم‌گیری‌هایی برای الحاق روستاهای پیرامونی بوده است؛ موضوعی که همچنان دامنگیر این کلانشهر است و علیرغم مخالفت‌ها، به واسطه عوامل تاثیرگذار بر تداوم گسترش و خزش شهری، انجام خواهد شد.
الحاق روستاهای پیرامونی به شیراز، پیشینه‌ی قابل تاملی دارد اما، طی یک‌دهه گذشته، اضافه شدن ۲ روستای مهم در حومه‌ی شمالغرب این کلانشهر، مشکلات فراوانی را در ابعاد اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی، به دنبال داشت و آغازی بود بر افزایش تعداد مناطق شهرداری، اقدامی که با هدف ارتقاء توان مدیریتی بر شیراز انجام شده است.
یکی از مهمترین مشکلات روستاهای ملحق شده به شهرها، تفاوت‌های سبک زندگی است؛ اینکه در روستاها ساخت و ساز، ایجاد کسب و کار، دفع زباله و فاضلاب، ارائه خدمات و …. از هیچ قانون مشخصی پیروی نمی‌کند؛ لذا تابع کردن ساکنان این مناطق، امری بسیار دشوار، پرهزینه و چالش برانگیز بوده است.
چالش‌های ۲ روستایی که قریب به ۱۰ سال قبل به شیراز الحاق شد، هنوز هم ادامه دارد، مشکلاتی که دامنه‌ی آن جاده، ساخت و ساز، مراکز فرهنگی، خدمات رفاهی و …. را در بر می‌گیرد.
سعید همتی در گفت و گو با ایسنا منطقه فارس آبگرفتگی معابر، نبود محل پیاده راه، کمبود ایستگاه اتوبوس را از مشکلات محله خود عنوان می‌کند.
وی که یکی از مغازه دار های محله گویم است، می‌گوید: در فصل پاییز و زمستان با شروع بارندگی ها آبگرفتی هایی در برخی معابر و کوچه ها وجود دارد که باعث ایجاد مشکلاتی در رفت و آمد ها می شود.
همتی با بیان اینکه برخی از کوچه های محله یا آسفالت نیست یا از آسفالت مناسبی ندارد و فصل بارندگی مردم را با مشکل مواجه می‌کند، اضافه می‌کند: کمبود ایستگاه اتوبوس در محله گویم و دوکوهک برای مردم نارضایتی هایی در بر دارد.
زهرا بابایی نیز نبود پارک محله ایی و فرهنگسرا را از مشکلات محله گویم و دوکوهک دانسته و می‌افزاید: فرزندان ما برای گذراندن اوقات فراغت خود با مشکل مواجه هستند.
محمدعلی دهقان می‌گوید: با شروع بارندگی در شهرک دوکوهک شن و ماسه از معدن های اطراف به خیابان وارد شده، که این امر باعث آبگرفتگی و همچنین ترافیک در ۴۵ متری گاز می شود .
وی که از ساکنان محله دوکوهک به شمار می رود از گرفتگی جوب های کنار جاده شیراز سپیدان گفته و اضافه می‌کند: چه در فصل تابستان و چه زمستان این جوب ها به درستی لای روبی نمی شوند و علاوه بر چهره نامناسب برای محله، وجود حیوانات موزی و گرفتگی را در بر دارد.
دهقان نبود محل پیاده رو را از دیگر مشکلات شهرک دوکوهک عنوان و بیان می‌کند: بارها دیده شده که ساکنان این شهرک از حاشیه جاده برای پیاده روی استفاده می کنند که جان آنها را به خطر می اندازد.
دهقان با اشاره به کمبود ایستگاه اتوبوس در این محله نیز می‌افزاید: هرجا مسافر باشد اتوبوس آنجا توقف می کند، این توقف‌ها بارها تصادف را در پی داشته است.
علی محمدی یکی دیگر از ساکنان محله دوکوهک استقرار دستفروش‌ها کنار خیابان خصوصا در روزهای آخر هفته را از مشکلات دانسته و می‌افزاید: این موضوع علاوه بر اخلال ترافیک، منجر به حوادث رانندگی نیز شده است.
شهردار منطقه ۱۰ شهرداری شیراز نیز در گفت و گو با ایسنا در خصوص مشکلات شهرک‌های گویم و دوکوهک، می‌گوید: مشکلات کنونی این شهرک‌ها عمدتا مربوط به قبل از الحاق بوده و برای رفع آنها، وقت و انرژی و اعتبارات زیادی نیاز است.
مهران بهرامی نژاد، آبگرفتگی معابر، کانال دفع آبهای سطحی، کمبود پیاده‌راه، ساخت و سازهای غیرمجاز، استقرار دستفروش ها در کنار خیابان و …را از مشکلات این ۲ شهرک ذکر و اضافه می‌کند: از سنوات گذشته بدون هیچ گونه برنامه‌ایی تفکیک‌هایی زیادی در این محلات انجام شده که اکنون باعث ایجاد مشکلاتی برای دفع آبهای سطحی شده است.
وی ادامه داد: مدتها برای دفع آبهای سطحی این مناطق برنامه های موقتی انجام می شد، اما اکنون برای حل اساسی این معضل لوله گذاری در ۳ فاز انجام شده است که آبهای سطحی شهرک های گویم و دوکوهک را از دامنه کوه های گویم به نهراعظم انتقال می دهد.
شهردار منطقه ۱۰ شهرداری شیراز با اشاره به اینکه این پروژه با پیشرفت فیزیکی بالای ۷۰ درصد و با هزینه بالغ بر ۱۳ میلیارد تومان در حال اتمام است، افزود: امید است این‌پروژه قبل از شروع بارندگی های سال جاری به اتمام برسد.
بهرامی نژاد نبود مسیر پیاده رو را یکی دیگر از مشکلات این شهرک های نوپا اعلام کرد و گفت: در زمان الحاق روستای گویم به شهر شیراز و از آنجایی که این شهرک ورودی شمالغرب شیراز وجود دارد نیازمند بازسازی و ایجاد مسیر های جدید پیاده روی است.
وی ادامه داد: اما در ساخت و ساز های گذشته حریم‌جاده، پیاده رو و… رعایت نشده، که در حال حاضر مشکلاتی برای ایجاد مسیر جدید پیاده روی به وجود آورده است.
او افزود: اکنون شهرداری منطقه ۱۰ در ضلع شمالی این شهرک پروژه پیاده رو سازی را ایجاد کرده و ضلع جنوبی نیز در برنامه سال ۱۴۰۰ پیش بینی شده است.
بهرامی نژاد با بیان اینکه در ضلع شمالی مسیر پیاده رو شهرک گویم کندرو و تندرو با یک دیوار سنگی با فضای باغچه ایی از هم‌جدا می شوند،پارک حاشیه ایی نیز در مجاورت مغازه ها ایجاد و بعد از آن نیز مسیر پیاده رو در حال ساخت است، عنوان کرد: ضلع جنوبی نیز با همین نقشه ساخته خواهد شد.
وی با یادآوری اینکه امسال در محدوده خدماتی شهرک گویم تمام معابر آسفالت شده است، مشکلات دوکوهک را بیشتر از گویم می‌داند و می‌گوید: یکی از موانع شهرداری برای ایجاد فرهنگسرا، مسیر پیاده رو و هر طرح خدماتی دیگر، نبود زمین در این شهرک‌های تازه متصل شده به شیراز است.
شهردار منطقه ۱۰ شیراز با اشاره به اینکه این شهرک ها زمانی تحت مدیریت دهیاری و بخشداری بوده و نظارتی بر ساخت و ساز آنها انجام نشده است، می‌افزاید: در حال حاضر برای اجرای برخی پروژه ها از جمله فرهنگسرا و فضای سبز در شهرک گویم و دوکوهک بر سر زمین با مشکلاتی روبه رو هستیم.
بهرامی نژاد ادامه می‌دهد: مالکین این زمین ها بعد از تفکیک، زمین ها را به افراد متعددی فروخته و اکنون ما برای خرید آنها و همچنین تغییر کاربری با مشکلاتی مواجه هستیم، اما در تلاشیم که یک زمین مناسب در شهرک گویم و دوکوهک پیدا کرده و پروژه فرهنگسرا را در آنجا اجرایی کنیم.
وی اضافه می‌کند: تعدادی زمین در اطراف شهرک گویم‌تفکیک شده که برخی از آنها برای شهرداری به صورت خدماتی حفظ شده است که بعد از الحاق شهرک زیمنس به شهر شیراز پروژه های خدماتی را در آنجا اجرا خواهیم کرد.
شهردار منطقه ۱۰ شهرداری شیراز با بیان اینکه کوه‌های بالا دست شهرک گلستان شمالی توسط چند مسیل به نهراعظم راه پیدا می‌کند، قرار گرفتن بعضی باغ‌ها در حریم مسیل‌ها را یادآوری و اضافه می‌کند: اکنون شهرداری رفع تصرف ها را انجام داده و لایروبی کامل در این مسیر انجام می شود.
بهرامی‌نژاد با اشاره به اجرای طرح لوله‌گذاری در این شهرک‌ها و ضمن بیان اینکه همواره بارندگی‌ها آبگرفتگی مقطعی را به دنبال داشته است، می‌افزاید: سازمان پسماند و همچنین شهرداری منطقه ۱۰ به صورت مداوم لایروبی جوی و جداول را انجام می‌دهد.
شهردار منطقه ۱۰ شیراز در خصوص ایستگاه‌های اتوبوس این ۲ شهرک نیز می‌گوید: مکاتبه لازم را با سازمان حمل و نقل و ترافیک انجام داده‌ایم و تامین ایستگاه‌ها مصوب شده است، اکنون هم اتاقکها در حال ساخت است.
بهرامی‌نژاد، با اشاره به طرح ساماندهی دستفروش‌ها، می‌گوید: به دلیل شرایط اقتصادی موجود، فعالیت دستفروشان تمامی ندارد و هر روز بر تعداد دستفروش و نقاط استقرار آنها اضافه می‌شود.
شهردار منطقه ۱۰ شیراز با بیان اینکه تعدادی بازارچه هم در منطقه ۱۰ برای آنها در نظر گرفته شد، اما این دستفروش ها برای آنکه اجاره بها به شهرداری پرداخت نکنند در این بازارچه‌ها مستقر نمی‌شوند، در خصوص ساخت و سازهای غیر مجاز نیز می‌گوید: در سنوات گذشته دیوار گذاری یا ساخت وساز در باغات اطراف محدوده شهرداری منطقه ۱۰ انجام شده و در حال حاضر هم این اتفاق ادامه دارد، در عین حال برخوردهای قانونی برابر مقررات ادامه دارد.
وی با اشاره به وجود هفت گشت روز و ۲ گشت شب برای مقابله با ساخت و سازهای غیرقانونی ادامه می‌دهد: در حال حاضر با حریم ۲۰ هزار کیلومتری، نظارت‌ها و تذکرهای لازم انجام شده است.
بهرامی نژاد با بیان اینکه برخی از این ساخت و ساز به صورت تعاونی است، می‌افزاید: گاهی اوقات تغییر دیدگاه‌ها متناسب با نیازهای مردم ضرورت دارد؛ مردم در زندگی آپارتمان نشین امروزی نیازمند یک حس مالکیت در ملک خود هستند.
این مقام مسئول خاطرنشان می‌کند: بهتر است برای این امر ضابطه خاصی تعریف شود، اما در حال حاضر ما اجازه ساخت و ساز و دیوار کشی را به هیچ کس داده نمی‌شود.
بهرامی نژاد یکی از مشکلات موجود در شهرک دوکوهک و فجر را تردد ماشین‌های سنگین از کوچه های این شهرک ها عنوان و با اشاره به مشکلات ناشی از این ترددها برای ساکنان و زیرساخت‌ها، لزوم تعریف یک مسیر جایگزین برای تردد خودروهای سنگین را یادآوری و تاکید می‌کند که شهرداری به تنهایی قادر به انجام این مهم نیست و همکاری سایر دوایر نیز ضرورت دارد.
بهرامی نژاد می‌گوید: از زمانی که ورودی بزرگراه حسینی الهاشمی از سمت بلوار آفرینش و شهرک گلستان بازگشایی شده ترافیک در این مسیر بشدت افزایش یافته است. البته شهرداری برنامه‌های عمرانی برای رفع مشکلات ترافیکی را اجرایی کرده است.
وی یکی دیگر از مشکلات منطقه ۱۰ را فعالیت واحدهای تجاری سنگ‌بری و سنگ فروشی بیان و اضافه می‌کند: سنگ فروش های محور شیراز سپیدان در ورودی شمالغرب شیراز زیبایی این منطقه را خدشه دار کرده است و شهرداری برای حفظ آبروی شهر و همچنین چشم انداز و زیبایی ورودی این محور را در دستور کار خود قرار داده ایم.
بهرامی‌نژاد با بیان اینکه سنگفروشی‌های این محدوده فاقد مجوزند، می‌گوید: در سنوات گذشته به دلیل شرایط اقتصادی جامعه این سنگ‌فروش ها به این مکان آمده اند که حتی ملک آنها سند شش دانگ هم ندارد. یک مالک به صورت کلی زمینی به آنها اجاره داده است و سنگ بری ها در این مکان شکل گرفته‌اند.
شهردار منطقه ۱۰ با اشاره به ورود شهرداری از سنوات گذشته به این موضوع و صدور درخواست جابجایی برای آنها، اضافه می‌کند: طی جلساتی که با حضور این سنگ فروش ها برگزار شده طرح پیشنهادی به آنها اعلام و اکنون نیز در حال پیگیری هستیم. به ملکان گفته شده حق و حقوق آنها یا حتی مجوز برای باقی مانده زمین آنها صادر خواهد شد، چراکه این سنگ فروش ها در حریم جاده هستند.