۶ نظر
۱۱ اردیبهشت ۱۳۹۳ - ۲:۵۰
مهندس حبیب‌الله علی‌اکبری بیاض، کارشناس سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور در مقاله ای به بررسی پیشینه تاریخی نام “خلیج فارس”پرداخته است.
متن مقاله به شرح زیر است:
در نقشه تاریخى موجود در سازمان زمین‌شناسى و اکتشافات‌معدنى کشور، برگرفته از مجموعه کتاب‌هاى باستانى ۲۵۰ ساله اروپایى، نام خلیج پریسکوس یا خلیج‌فارس و خوزستان و طبس و دیگر مناطق ایران نوشته شده است.
به گزارش روابط‌عمومى سازمان زمین‌شناسى و اکتشافات‌معدنى کشور، دکتر جمشید افتخارنژاد، کارشناس ارشد این سازمان از وجود نقشه کهن ایران بزرگ به عنوان سندى قدیمى براى اثبات نام خلیج‌فارس از حدود ۲۵۰سال قبل خبر داد و گفت: پرفسور یوان اشتوکلین، زمینشناس سوئیسى در پایان خدمتش و به هنگام ترک ایران، اصل نقشه کهن ایران بزرگ را به رسم یادبود به اینجانب هدیه نمود که این نقشه مرزهاى ایران را از زمان‌هاى گذشته به طور واضح نشان مى‌دهد.
وى افزود: بر اساس این نقشه، ایران در گذشته در غرب تا دیاربکر و منطقه کردستان عراق و ترکیه و تا دریاى آزوف و در شمال قفقاز و همه کشورهاى آسیاى مرکزى امروز را در بر مى‌گرفته و در شرق نیز تا حوالى تبت و کشمیر و کابل و جلگه پنجاب و ازبکستان و در جنوب تا جنوب خلیج‌فارس امتداد داشته است.
افتخارنژاد با بیان این که در این نقشه همانند دیگر نقشه‌هاى قدیمى نام خلیج‌فارس به همین نام نوشته شده، تصریح کرد: در نقشه‌هاى پیشین نیز خلیج‌فارس به نام پرسیکوس سینوکس یاد شده که در اینجا هم خلیج پریسکوس یا خلیج‌فارس، خوزستان و طبس و دیگر مناطق ایران نوشته شده است.
وى با اشاره به متن ارسال شده پرفسور اشتوکلین درباره نقشه مورد نظر، خاطر‌نشان کرد: این نقشه، یک چاپ اصلى از مجموعه کتاب‌هاى باستانى، نقشه‌هاى ایران و آسیاى مرکزى است که D’Isle G.de اولین جغرافى‌دان نامى پادشاهى فرانسه تهیه کرده و حدود ۲۵۰سال قبل به چاپ رسانده است.
یادآور مى‌شود دکتر یوان اشتوکلین از چهره‌هاى ماندگار در دانش زمین‌شناسى ایران بیست و هفت سال از عمر خود را براى شناخت پدیده‌هاى زمین‌شناسى ناشناخته ایران‌زمین سپرى نمود و اندوخته‌هاى ارزشمند علمى خود را در قالب تعداد فراوانى کتاب، مقاله و نقشه‌هاى زمین‌شناسى به یادگار گذاشت.
وى در سال ۱۹۵۰ میلادى، همزمان با ملى شدن صنعت نفت ایران با گروهى از زمینشناسان کشور بى‌طرف سوئیس به ایران اعزام شد. این گروه در قالب شرکت جدید‌التاسیس ملى نفت ایران، هسته مرکزى اکتشافات را سامان داده و اکتشافات را در سراسر کشور آغاز و همزمان به آموزش نیروى انسانى جوان در صنعت همت گماشتند. گفتنى‌ست در سال ۱۳۴۱(۱۹۶۰میلادى) که سازمان زمین‌شناسى کشور فعالیت خود را در چارچوب پروژه مشترک UNDP سازمان ملل و دولت ایران آغاز کرد، اشتوکلین به عنوان زمینشناس ارشد این پروژه مشترک از سوى UNDP منصوب و مسوولیت برنامه‌ریزى، تهیه و تدوین نقشه‌هاى زمین‌شناسى سراسرى کشور را برعهده گرفت.
وى با کاردانى و درایت مدیریت وقت سازمان و تلاش پرثمر زمینشناسان جوان ایرانى، نسبت به ایجاد و تجهیز آزمایشگاه و بخش‌هاى گوناگون بر اساس استاندارد سازمان‌هاى زمین‌شناسى کشورهاى پیشرفته دنیا اقدام نمود به نحوى که سازمان زمین‌شناسى نوپاى ایران در زمان کوتاهى عقب‌ماندگى‌هاى موجود را جبران و موقعیت ممتازى در منطقه کسب نمود. پس از ترک ایران، همکاران ایرانى او به خوبى از مسئولیتى که به عهده آنها گذاشته شده بود برآمدند و امروز سازمان زمین‌شناسى و اکتشافات‌معدنى کشوردر جایگاه والاى علمى کنونى خود قرار گرفته است.
دکتر اشتوکلین در سال ۲۰۰۶ میلادی خاطرات زندگی هشتاد و چند ساله‌اش را در یک نوشتار ۱۷۰ صفحه‌ای به نام « ایران ، خاطرات یک زمینشناس » تدوین و تنظیم نموده و آنرا به چهار فرزندش که در ایران متولد شده‌اند و اگرچه سوئیسی‌الاصل هستند ولی ایران را وطن خود میدانند، هدیه کرده است.
در خاطراتش اشاره‌ای دارد بر اینکه از طفولیت همواره دلش میخواسته سوار بر شتر شود، زنگ شترها را بشنود، قافله‌ای داشته باشد، از صحراها و کویرها و سرزمینهایی که برایش ناشناخته‌اند عبور کند و اقوام مختلف را بشناسد و با آنها آشنا و دوست شود.
مجموعه نوشتار خاطرات زندگی و شغلی این بزرگ مرد و زمینشناس فرهیخته معاصر، جریان آمدنش به ایران، سفرهای صحرایی و کارهای زمین‌شناسی و مطالعاتی او و همکارانش در شرکت نفت و سازمان زمین‌شناسی ایران را دربر میگیرد. او به شرح سفر به نقاط بکر و دست نخورده و ناشناخته کشور ما می‌پردازد که با کمترین امکانات مسافرت و گذر از بیراهه‌ها، دشتها، نمکزارها و کوهها، مطالعات و برداشتهای زمین‌شناسی را انجام داده است.
شخصیت والای انسانی، معرفت، فطرت خوشرویی، دوستی با همکاران و آشنایان خود در ایران از ویژگیهای ذاتی و اخلاقی این دانشمند برجسته زمین‌شناسی است و به حق باید گفت که کمتر فرد خارجی و غیر ایرانی تا این حد به مردم و کشور ما عشق ورزیده است.
دکتر یووان اشتوکلین در ۱۵ آوریل ۲۰۰۸ میلادی (۲۷ فروردین ۱۳۸۷) در خانهاش در شهر کوچک زویزاخ سوئیس چشم از جهان فروبست. یاد و خاطرهاش برای ما زمینشناسان و مهندسین معدن گرامی باد.