به گزارش خبرنگار ایلنا؛ طبق آمار مرکز تحقیقات صداوسیما که در سال ۸۸ از سوی ستاد اقامه نماز منتشر شده، ۴۲ درصد نوجوانان و جوانان (۱۲ تا ۲۹ سال) تهرانی «همیشه»، ۲۴ درصد«بیشتر اوقات» و ۱۷درصد «بعضی اوقات» نماز میخوانند. ۷ درصد آنان «به ندرت» نماز میخوانند و ۱۰ درصد مابقی گفتهاند که «اصلا» نماز نمیخوانند.
در مقابل مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی سال گذشته آماری منتشر کرد که توسط برخی سایتهای خبری انعکاس یافت و براساس آن، از ۱۴۱ هزار و ۵۵۵ دانش آموز دختر و پسر دوره متوسطه در سال تحصیلی ۱۳۸۷-۱۳۸۶بیش از ۱۰۵ هزار دانش آموز یعنی ۷۴.۳ درصد دارای رابطه «غیرمجاز با جنس مخالف» بودهاند.
حال این پرسش مطرح میشود که اگر ۴۲ درصد از جمعیت نوجوانان و جوانان به نماز اهمیت میدهند و اگر باور داشته باشیم براساس دستورات دینی ما، نماز نقش بازدارنده دارد، پس چگونه است که ۷۴.۳ درصد از دانشآموزان در رابطه غیرمجاز با جنس مخالف بودهاند.
تناقض در این آمار نشان میدهد اگرچه تلاشها و برنامهریزیهای زیادی برای ارتقای دین در سطح جامعه شده است اما این راهکارها در پارهای از موارد نه تنها موثر نبوده بلکه به دین گریزی جامعه دامن زده است.
در نهایت امروز جامعه ایرانی با یک حقیقت تلخ روبروست: در این سالها با وجود بهکارگیری نهادهای مختلف و صرف بودجههای هنگفت، گوهره اصلی دین ترویج نیافته است.
سعید معیدفر (رئیس سابق انجمن جامعهشناسی ایران) معتقد است در حال حاضر ارزشهای دینی بیشتر حامی دولتی دارند در حالی که از لحاظ جامعهشناسی، فرهنگ باید متولی در درون جامعه داشته باشد. چاه باید از درون بجوشد و نمیشود در درون این چاه، از بیرون آب ریخت، فرهنگ و ارزشها هم به همین صورت است.
به اعتقاد زارعی (پژوهشگر سازمان آموزش و پرورش) نیز این جدایی و گریز از ارزشها ناشی از عملکرد نادرست والدین درخانواده، عدم صلاحیت برخی از معلمان و مربیان، عدم برخورد صحیح و اصولی در مراکز مذهبی و سرخوردگی جامعه بویژه جوانان از مذهبیون، سردرگمی در برابر مکاتب متضاد بشری و از همه مهمتر ناهماهنگی بین قول و فعل بعضی از کارگزاران دینی و دولتی است.
در گذشته مردم خود متولی فرهنگ بودند
معیدفر با تاکید بر اینکه ما در جامعهای هستیم که حکومت دینی برآن حاکم است، با این حال اقبال مردم نسبت به انجام امور دینی کاهش یافته، اظهار کرد: در گذشته متولی فرهنگ خود مردم بودند و داوطلبانه اعتقادات و باورها را گسترش میدادند. اما در حال حاضر دولت با اعمال نفوذ و مداخله از بالا قصد دارد شرایط دین را در جامعه بهبود ببخشد که این کار نتیجه معکوس داشته است.
او با بیان اینکه بودجههای هنگفتی در اختیار متولیان عرصه دین قرار میگیرد و این نهادها قصد دارند که با صرف این هزینهها از ارزشهای دینی و انقلاب پاسداری کنند، خاطرنشان کرد: هر جا نقش دولت در مسائلی مانند اقتصاد، فرهنگ و … پررنگ شود، حضور جامعه در آنجا سست میشود و مسئولیت کمتری را میپذیرد. درباره دین نیز به همینگونه است. در واقع دین دولتی دیگر پاسخگو نیست چراکه با کنترل و اعمال زور نمیشود مردم را دیندار کرد و اگر به همین منوال پیش برویم در آیندهای نه چندان دور وضعیت وخیمی پیدا خواهیم کرد.
این استاد سابق دانشگاه با اشاره به اینکه در ادبیات دینی ما آمده است “دیگران را با عمل خود به دین دعوت کنید نه با لسان”؛ بیان کرد: در گذشته علمای مهذبی بودند که مردم در شهرهای خود به آنها اعتقاد داشتند و رفتار و عملکرد آنها باعث گسترش دین میشد اما متاسفانه در حال حاضر وقتی مردم مشاهده میکنند که برخی افراد در دستگاهها و نهادهای حکومتی هستند و رفتارهای غیر دینی دارند این موضوع مانند خوره باعث از بین رفتن دین و اعتقاد مردم میشود.
کارشکنیهای برخی دولتمردان و روحانیون، باعث از بین رفتن قبح گناه شده
حجت الاسلام مسعود ادیب با بیان اینکه متاسفانه سطح التزام عملی به رفتارهای دینی در جامعه کاهش پیدا کرده،گفت: قطعا این اتفاقات و تغییر رویکردها یک عامل ندارد بلکه با یک فرآیند پیچیده مواجهیم که مجموعه روند و تغییرات اجتماعی را باعث می شود.
او با اشاره به اینکه جامعه امروز با جامعه سالها پیش متفاوت است؛ اظهار کرد: در گذشته پایبندی به قوانین اسلامی بیشتر بود. ولی در حال حاضر رفتارهای عمومی ظواهر اسلامی ندارد.
او ادامه داد: کارشکنیها و تخلفاتی که از طرف برخی روحانیون و یا دولتمردان انجام شده، موجب شده که قبح گناه در جامعه شکسته و نگاه افراد به دین ضعیف شود.