۱۳ نظر
۲۶ اردیبهشت ۱۳۹۵ - ۲۰:۰۲
دهمین کنفرانس دو سالانه اقتصاد کشاورزی ایران در روزهای ۲۲ و ۲۳ اردیبهشت ماه ۱۳۹۵ در دانشگاه تحصیلات تکمیلی صنعتی و فناوری پیشرفته کرمان برگذار شد. این کنفرانس هر دو سال یک بار و به همت انجمن اقتصاد کشاورزی ایران برگذار می‌گردد.
در روز دوم کنفرانس، میزگردی تحت عنوان اقتصاد مقاومتی: مبانی و الزامات برگذار شد. دکتر محمد رضا پورابراهیمی، نماینده مردم کرمان و راور در مجلس شورای اسلامی، یکی از سخنرانان این میزگرد بود. ایشان یکی از جنبه‌های اقتصاد مقاومتی را اقتصاد دانش بنیان می‌دانست. وی، در این زمینه بیان داشت که، اقتصاد ما دانش بنیان نیست و از این ناحیه ضربه پذیر هستیم. وی در خصوص پسته به طور واضح سه موضوع آفلاتوکسین، عملکرد دو برابری پسته آمریکا در مقایسه با ایران و عدم استفاده از آب شیرین کن‌ها را بیان کرد.
با وجود اینکه دو نفر از اعضای هیات علمی پژوهشکده پسته (موسسه تحقیقات پسته سابق) در این جلسه حضور داشتند اما به علت کمبود زمان، فرصت پاسخگویی به سخنان این نماینده فراهم نشد در حالی که جای دارد برای روشن شدن موضوع، توضیحاتی در این خصوص داده شود.
در خصوص آفلاتوکسین، وی معتقد بود که کار علمی صورت نگرفته و ما هنوز نمی‌توانیم آفلاتوکسین را در پسته کنترل نماییم. باید به اطلاع برسد که پژوهشکده پسته و انجمن پسته ایران با حجم گسترده کاری که انجام داده‌اند، از نظر علمی و اجرایی سئوال بی‌پاسخی برای کنترل آفلاتوکسین باقی نمانده است. چیزی که فقدان آن کاملا احساس میشود، وجود قوانینی است که متخلفین را از آلوده کردن پسته باز دارد. همچنین جای بازاری خالی است که در آن پسته فاقد آفلاتوکسین با پسته آلوده به آفلاتوکسین تفاوت قیمت داشته باشد. برای شکل گیری این بازار نیز، نیاز به قانون است که محل تصویب آن مشخص است. اگر در حوزه قانون گذاری و اجرا کم کاری صورت گرفته است نمی‌توان گناه آن را به گردن دانشمندان و محققین انداخت.
در خصوص پایین بودن عملکرد در هکتار پسته ایران در مقایسه با آمریکا نیز همگان می‌دانند که کمیت و کیفیت پایین آب و عدم استفاده از سیستم‌های آبیاری نوین مهم‌ترین عامل این مساله میباشد. در این خصوص نیز کمبود دانشی وجود ندارد. در زمینه استفاده از سیستم‌های آبیاری نوین، دانش کافی وجود دارد.
آنچه باعث شده است تا نسبت کمی و کیفی آب به زمین تنظیم نبوده و سیستم‌های آبیاری نوین نیز استفاده نشود، نبود قوانین لازم و عدم اجرای قوانین موجود است. وقتی که در شهرستان‌های انار و رفسنجان، بیش از ۶ برابر ظرفت آبخوان، پروانه صادر شده است، چگونه می‌توان آب کافی و با کیفیت به باغات پسته رساند. وقتی در چنین شرایط بحرانی، نمایندگان مجلس شورای اسلامی، طرح اعطای مجوز به چاه‌های غیر مجاز را تصویب می‌کنند، چه توقعی از دانشمندان می‌توان داشت. این را باید دانست که علم و دانش معجزه نمی‌کند. این مقدار آب و با این کیفیت، اگر در اختیار کشاورزان و دانشمندان آمریکایی نیز قرار بگیرد نمی‌توانند بیش از همین مقدار پسته برداشت نمایند.
این را باید دانست که اولین گام در جهت ایجاد اقتصاد مقاومتی، مقاومت در مقابل خواسته‌های غیر علمی و پوپولیستی است که تا کنون چنین مقاومتی دیده نشده است. شاید این مقاومت باعث کاهش محبوبیت انسان شود اما خوداتکایی اقتصادی را به دنبال خواهد آورد. این انصاف نیست که تمام مشکلات را به گردن دانشمندان بی‌اندازیم و مقصران اصلی را تبرئه نماییم.
اما آب شیرین کن نیز داستان مخصوص به خودش را دارد. مشکل آب شیرین کن مشکل علمی نیست. دانشمندان ایرانی، در خصوص آب شیرین کن‌ها دانش کافی را دارند. مشکل اصلی مشکلات قانونی و اجرایی است. بعضی از دستگاه‌های مسئول، به این علت با استفاده از آب شیرین کن‌ها در مناطق پسته کاری مخالفت می‌کنند که این تکنولوژی را باعث تخریب منابع آب می‌دانند. آیا ناتوانی ما در حفاظت از منابع آب، توجیه خوبی برای جلوگیری از تولید یا ورود تکنولوژی‌های پیشرفته به کشور میباشد؟ آیا دانشمندان مقصرند یا قانون گذاران و مجریان قانون؟ وقتی که آب شیرین شده از نظر قانونی امکان فروش و جابجایی را نداشته و باعث میشود تا توجیه اقتصادی استفاده از این تکنولوژی پایین بیاید، آیا مقصر، سازنده تکنولوژیست؟ یا مقصر قانون گذاری است که شرایط ایجاد بازار آب را فراهم نکرده است؟
وقتی که سازمان‌های مسئول، چشم خود را بر برداشت سالانه میلیون‌ها آب شور و بی‌کیفیت از سفره‌های زیر زمینی و تخریب شدن خاک را بسته و تمام توانشان را برای پلمپ کردن دو دستگاه آب شیرین کن به کار می‌گیرند، دانشمندان چه می‌توانستند بکنند که نکرده‌اند؟
آقای دکتر پورابراهیمی، موکلان شما در بخش کشاورزی، توقعشان این است که جنابعالی و سایر نمایندگان، واقعیت‌های مسئله آب و کشاورزی را همچنان که هست در مجلس مطرح نمایید. اقتصاد مقاومتی را بایستی از مجلس شروع کرد.
مقاومت در مقابل مصلحت اندیشی‌های غیر ضروری، مقاومت در مقابل خواسته‌های عوام فریبانه، مقاومت در مقابل شیرینی محبوب شدن، مقاومت در مقابل ترس ناشی از عدم رای آوری و…. این‌ها مقاومت‌هایی است که اقتصاد را تاب آور و مقاوم خواهد کرد.
دکتر محمد عبدالهی عزت آبادی، معاون پژوهشی پژوهشکده پسته، موسسه تحقیقات علوم باغبانی، سازمان تحقیقات آموزش و ترویج کشاورزی